آداب و رسوم مهرگان در مناطق مختلف ایران و جهان
مهرگان، جشنی باستانی که ریشه در فرهنگ و تاریخ ایران دارد، نمادی از عدالت، مهرورزی و همبستگی است. این جشن که به افتخار ایزد مهر (میترا) برگزار میشد، از قدیمالایام در ایران اهمیت ویژهای داشته و امروزه نیز با ویژگیهای منحصربهفرد خود در مناطق مختلف ایران و جهان پررنگ است. مهرگان در روز مهر از ماه مهر (شانزدهم مهر در تقویم خورشیدی) برگزار میشود و به عنوان جشنی برای شکرگزاری از نعمتهای الهی و تجدید پیوندهای اجتماعی شناخته میشود.
ریشههای تاریخی و اهمیت فرهنگی
مهرگان با قدمتی چندین هزارساله، از جشنهای کهن ایرانیان است. این جشن به دوران پیش از زرتشت بازمیگردد و با داستان پادشاهی ضحاک و پیروزی کاوه آهنگر و فریدون پیوند خورده است. در این داستان، فریدون پس از شکست ضحاک، به عدالت و دادگری پرداخت و مردم برای شکرگزاری از این پیروزی، مهرگان را جشن گرفتند. این جشن همچنین نمادی از فصل برداشت و پایان کارهای کشاورزی است که در فرهنگ ایرانیان جایگاه ویژهای دارد.
آداب و رسوم مهرگان در ایران
در مناطق مختلف ایران، مهرگان با آداب و رسوم متنوعی برگزار میشود. در شمال ایران، این جشن با موسیقی محلی، رقصهای دستهجمعی و پخت نانهای محلی همراه است. در جنوب ایران، مردم با برگزاری مراسم شکرگزاری و پخت غذاهای سنتی مانند قلیهماهی شرکت میکنند. در مرکز ایران نیز این جشن با آوازها و شعرخوانیهای حماسی همراه است و غذاهایی مانند شلهزرد و کباب در آن سرو میشود.
موسیقی و شعر نیز بخشی جداییناپذیر از جشن مهرگان است. شعرهای شاعران نامداری چون فردوسی، که در شاهنامه به داستان پیروزی فریدون اشاره کرده است، در این جشن خوانده میشود. فردوسی در بیت معروفی مینویسد:
به فرخنده مهرگان جشن خوی / بیاراست به داد و آیین و روی
مهرگان در میان ایرانیان خارج از کشور
ایرانیان خارج از کشور، در حفظ و ترویج فرهنگ خود بسیار کوشا هستند و جشنهایی مانند مهرگان را با همان شور و حرارت برگزار میکنند. این جشنها در کشورهایی مانند آمریکا، کانادا و اروپا به عنوان فرصتی برای گردهمایی ایرانیان و معرفی فرهنگ غنی ایران به دیگران شناخته میشود. ایرانیان در این جشنها، غذاهای سنتی مانند آبگوشت و پلوهای معطر میپزند و با اجرای موسیقی و رقصهای محلی، فضای شادی ایجاد میکنند.
تأثیر فناوری بر سنتها
با گسترش فناوری، نحوه برگزاری جشنهایی مانند مهرگان نیز تغییر کرده است. امروزه بسیاری از ایرانیان برای برگزاری این جشنها از پلتفرمهای آنلاین استفاده میکنند که به آنها امکان میدهد از هر نقطه جهان در این مراسم شرکت کنند. با این حال، این فناوریها چالشهایی نیز ایجاد کردهاند، زیرا ممکن است برخی از جنبههای سنتی جشنها کمرنگ شوند.
حفظ فرهنگ و هویت ایرانی
جشنهایی مانند مهرگان نه تنها نمادی از هویت ایرانی هستند، بلکه به غنای فرهنگی جهان نیز کمک میکنند. این جشنها با محوریت همبستگی، شکرگزاری و تجدید حیات، پیامهای جهانی دارند و به انسانها یادآوری میکنند که با همبستگی میتوان بر هر مشکلی غلبه کرد.
مهرگان و جشنهای مشابه، تنها یک مراسم نیستند، بلکه یادآور عشق، عدالت و همبستگی هستند که در طول قرنها در قلب فرهنگ ایرانی جای گرفتهاند. این جشنها نه تنها به ایرانیان کمک میکنند تا هویت خود را حفظ کنند، بلکه به عنوان پلی برای تبادل فرهنگی جهانی نیز عمل میکنند.
با ما در مرشدی همراه شوید
تصویر بالا تزئینی است.
