در جلسه اخیر سازمان همکاری های سازمان همکاری شانگهای در تیانجین ، چین ، پکن پر فشار اهمیت ثبات در افغانستان و تأکید بر نیاز به تلاش های چند جانبه برای بازسازی و توسعه کشور. اسحاق دار وزیر امور خارجه پاکستان پژمرده این احساسات این آخرین در یک سری سیگنال ها در طی چند ماه گذشته ذوب بین اسلام آباد و طالبان بود که با حمایت چین انجام شد. دار یک هیئت پاکستانی برای دیدار با وزیر امور موقت رژیم طالبان ، امیرخان متتاجی ، به بحث کردن مسائل دو جانبه در ماه آوریل در حالی که پکن است واسطه گفتگو بین DAR و Muttaqi در مذاکرات سه جانبه در چین در ماه مه.
جلسه سه جانبه 21 مه در پکن ، با توجه به نیاز پاکستان به ثبات در مرزهای غربی خود و تمایل چین برای مقابله با نفوذ هند در افغانستان ، به ویژه پس از دهلی نو ، در یک زمان مناسب برگزار شد. اخیر دسترسی به طالبان انجمن سه جانبه ، که از سال 2017 آغاز شد ، پس از یک فاصله یک ساله و ملموس اصلی ملاقات کرد نتیجه ارتفاع نمایندگی دیپلماتیک هر دو بود پاکستانی وت افغانستان به سطح سفیر تا پایان ماه مه ، به طور رسمی روابط دیپلماتیک بین پاکستان و رژیم طالبان را بازگرداند.
در حالی که این یک شروع نمادین قوی است ، سه جانبه چین و پاکستان می تواند امنیت و همکاری اقتصادی اساسی و پایدار را به همراه داشته باشد. با توجه به سهام امنیتی مشترک اعضا ، این مجمع می تواند مکانیسم های ضد تروریستی با تمرکز و منطقه ای محور را در برابر Tehreek-E-Taliban Pakistan (TTP) ، جنبش اسلامی ترکست شرقی (ETIM) و استان Khorasan دولت اسلامی (ISKP) ایجاد کند. تسهیل چینی همچنین به طور بالقوه می تواند مسائل مربوط به مدیریت و نظارت بر مرزی پاکستان و افغانستان مانند بازگشت به پناهندگان افغانستان را کاهش دهد. از نظر اقتصادی ، این مجمع می تواند به طور منحصر به فرد از کمک ، سرمایه گذاری و حمایت سیاسی چین برای تحریک وابستگی متقابل پایدار بین پاکستان و افغانستان با وجود اصطکاک سیاسی استفاده کند.
جلسه سه جانبه 21 مه در پکن با توجه به نیاز پاکستان به ثبات در مرزهای غربی خود و تمایل چین برای مقابله با نفوذ هند در افغانستان ، به ویژه پس از دسترسی اخیر دهلی نو به طالبان ، در یک زمان مناسب برگزار شد.
تعامل چینی چیست؟
تلاش های پکن برای تسهیل این گفتگوی پاک و افغانستان توسط منافع اقتصادی و استراتژیک انجام می شود. برای مثال ، پکن معتقد است که اتصال کریدور اقتصادی چین و پاکستان (CPEC) به افغانستان سودآور خواهد بود و به آن جایگاهی در منطقه می دهد ، اما این امر به یک افغانستان صلح آمیز و پایدار نیاز دارد که به گروه های تروریستی پناه نمی برد. پکن پیشنهادی برنامه های اتصال شامل پروژه های اصلی شامل بزرگراه پیشاور-کابول ، کریدور Chaman-Kandahar-Mazar-Sharif-termez ، پیوندهای ریلی برای راه آهن Torkham-Jalalabad و Chaman-Kandahar و پروژه Hydro River River Kunar است.
علاوه بر فواید اقتصادی که چین امیدوار است از گسترش CPEC به افغانستان به دست آورد ، پکن نیز به احتمال زیاد در حال همکاری برای مقابله با ETIM است ، که طبق گزارش ها کار شده در اواسط دهه 2000 از مناطق بدخان و نوریستان افغانستان و توسط چین به عنوان تهدیدی برای منطقه سین کیانگ خود دیده می شود. نگرانی در مورد مرزی متهم این گروه فعالیت پکن را وادار کرده است تشدید کردن درگیری دیپلماتیک با دولت طالبان ، به دنبال اطمینان از اینکه از قلمرو افغانستان علیه چین استفاده نمی شود. در عوض ، چین کمک های اقتصادی افغانستان ، توسعه زیرساخت ها و ادغام در ابتکار کمربند و جاده (BRI) را ارائه داده است.
با این حال ، به گفته برخی از کارشناسان ، درگیری های چینی با افغانستان عمدتاً یک است تأثیرگذاری ورزش با هدف پیش بینی خود به عنوان یک قدرت جهانی مسئول بر خلاف خروج هرج و مرج غرب از کشور در سال 2021. با این استدلال پیش می رود ، کمپین تأثیرگذاری در بازیگران منطقه ای و مخاطبان جهانی برای تقویت قدرت نرم چین و اعتبار ژئوپلیتیکی هدف قرار می گیرد. با این حال ، سهام برای پکن زیاد است ، با کمک های اقتصادی ، سرمایه دیپلماتیک و منافع همکاری های امنیتی که در یک محیط بسیار بی ثبات در تعادل قرار دارند و خطرات مانند حملات احتمالی به منافع چینی را دارند.
بنابراین ، چین حل تنش های پاکستان و افغانستان را از دو طریق ضروری می داند: انجام این کار می تواند ثبات را در امتداد کمربند و راهرو جاده خود تضمین کند و همچنین از سرریزهای منطقه ای به سین کیانگ جلوگیری کند. این گفتگوی سه جانبه اخیر ، هدف پکن را برای قرار دادن خود به عنوان یک نیروی تثبیت کننده در منطقه نشان می دهد ، حتی اگر در تعامل های اقتصادی خود با افغانستان محتاط و معامله گر باشد.
سردردهای استراتژیک دو جلو پاکستان
با توجه به تشدید جنبشی با هند در ماه مه ، تقویت اخیر روابط هند و افغانستان نگران پاکستان ، نگرانی دیرینه خود را در مورد چشم انداز یک درگیری دو جبهه افزایش می دهد. پاکستان نگران این است که هند می تواند از خاک افغانستان استفاده کند بی ثبات کردن نزدیک شدن بلوچستان و هند با طالبان در ماه های اخیر ، از جمله اولین سطح وزیران فراخوانی بین وزیر امور خارجه هند ، S. Jahishankar و وزیر امور خارجه طالبان امیر خان موتاق ، دوباره این ترس ها را برانگیخته است. اسلام آباد شاید تلاش های اخیر خود را در ذوب کابل به عنوان راهی برای دور کردن طالبان از هند می بیند ، اگرچه هنوز شواهد کمی در مورد تغییر اساسی در وضعیت افغانستان وجود ندارد. در هر صورت ، این تحولات بیشتر بر اهمیت انجمن سه جانبه اسلام آباد ، به ویژه در نگه داشتن طالبان در کنار هم و جلوگیری از تبدیل شدن به یک کارت وحشی در معادله هند و پاکستان تأکید می کند.
با این حال ، رابطه خود اسلام آباد با کابل است کوشش در ماه های اخیر به دلیل تبعید پناهندگان افغان ، اختلالات تجاری و درگیری های مرزی. اختلاف نظرهایی که روابط پاک و افغانستان را به تعویق انداخته است ، ده ها سال است که با اختلاف در مورد خط دوراند آغاز می شود. با این حال ، پویا آنها پس از تصاحب طالبان در سال 2021 در مورد موضوعاتی از قبیل مدیریت مرزی ، به میزان قابل توجهی ریخته شد و منجر به درگیری و حتی پاکستانی شد اعتصاب هوا به افغانستان. این موضوعات اخیر ناشی از اعتقاد دولت پاکستانی است که رژیم طالبان را تأمین می کند پناهگاه های امن به گروه های تروریستی ، اتهام که پاکستان علیه دولت های مختلف افغانستان به کار گرفته است.
از سال 2021 ، پاکستان دارد مکرر خواسته دولت طالبان برای اقدام علیه TTP ، اما این فشار به دو دلیل اصلی اقدام معنی داری نداشته است. اول ، طالبان افغانستان و TTP دارای روابط ایدئولوژیکی و تاریخی دیرینه هستند. دوم ، TTP متعهد بیعت آنها با رژیم طالبان هنگامی که کابل را به دست گرفت. در نتیجه ، طالبان نسبت به لابی برای پاکستان با TTP تمایلی نشان داده اند ، که اغلب به عنوان موضوع امنیتی داخلی پاکستان به این موضوع اشاره می کنند. این امر همچنان یک مانع بزرگ برای اعتماد به نفس باقی مانده است زیرا پاکستان پناهگاه های غیرقابل کنترل TTP در افغانستان را تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی خود می داند ، در حالی که افغانستان خواسته های پاکستان را به عنوان فشار غیرقانونی درک می کند.
پاکستان پناهگاه های غیرقابل بررسی TTP در افغانستان را تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی خود می داند ، در حالی که افغانستان خواسته های پاکستان را فشار غیرقانونی درک می کند.
در این سناریو ، چین وضوح در مورد اختلافات پاکستان و افغانستان ، به ویژه به عنوان بازیگری که در هر دو کشور اهرم دارد ، و نگرانی های دو جبهه خود اسلام آباد در مقابل هند و افغانستان ممکن است منجر به آتش بس موقت شود. این اقدام توسط چین می تواند پیامدهای هم برای همکاری ضد تروریسم و هم برای ثبات منطقه ای داشته باشد ، هرچند که باید به بی اعتمادی پاک و افغان بپردازد.
فضای خوش بینی و دلایل احتیاط
تشکیل سه گانه فقط نقطه شروع است ، نه یک راه حل درمانی برای مشکلات منطقه ای. برای یک ، پاکستان و افغانستان همچنان دارای مسائل عمیق دو جانبه مانند اختلافات مرزی و مدیریت پناهندگان هستند – پیشبرد این چالش های میراث از همسترینگ همکاری های عملی ، آزمایش توانایی این انجمن خواهد بود. مشارکت سه جانبه مؤثر ، مجمع را ملزم به فراتر از دیپلماسی نمادین برای توسعه مکانیسم های ساختاری و مسئله خاص برای دستیابی به اهداف خود می کند. این می تواند شامل ایجاد یک کارگروه دائمی در زمینه مدیریت مرزی و هماهنگی پناهندگان ، تقسیم اطلاعات منظم در مورد ستیزه جویان مرزی و پروژه های اقتصادی مشترک باشد که ثبات افغان را به وابستگی متقابل منطقه ای پیوند می دهد. به عنوان اولین قدم ، این مجمع می تواند اقدامات اعتماد به نفس مانند نگه داشتن گذرگاه های اصلی مرزی را با پروتکل های امنیتی هماهنگ ، رسمیت یک چارچوب ثبت نام پناهندگان و آغاز پروژه های توسعه سه جانبه آزمایشی در مقیاس کوچک تحت CPEC یا BRI معرفی کند.
برای بیشتر توافق نامه سه جانبه بین سه کشور برای پیشبرد ، به ویژه که بر اتصال منطقه ای و همکاری های اقتصادی متمرکز شده است ، افغانستان باید نگرانی های حاد امنیتی پاکستان و چین را برطرف کند. این کار می تواند با ارائه مشوق های مشروط مانند کمک های اقتصادی مرحله ای یا سرمایه گذاری زیرساخت های مرتبط با معیارهای امنیتی خاص یا حاکمیت انجام شود. تعهدات الزام آور نیاز به تشریح مسئولیت های مشترک و پیامدهای عدم رعایت دارد. به عنوان مثال ، یک پیمان امنیتی مرزی سه جانبه با پروتکل های تأیید یا توافق نامه مشترک تقسیم اطلاعات پناهندگان می تواند قصد سیاسی را به اقدامات پاسخگو تبدیل کند و این انجمن را از تعامل نمادین به نتایج قابل اندازه گیری تبدیل کند. چنین همکاری های عملی زمینه ای را برای یک انجمن مقاوم تر و محور تر که منافع هر سه کشور را تضمین می کند ، فراهم می کند و منطقه را به سمت ثبات و رشد بیشتر سوق می دهد.
نظرات بیان شده خود نویسنده است و لزوماً منعکس کننده مواضع صداهای آسیای جنوبی ، مرکز استیمسون یا هواداران ما نیست.
همچنین بخوانید: چشم انداز تغییر چین در افغانستان
***
تصویر 1: شورای دولتی PRC
تصویر 2: MFA پاکستان از طریق x
