در 17 دسامبر ، بانک جهانی قرار است در مورد تأمین مالی پروژه سد Rogun Mega در تاجیکستان رای دهد. اگر رأی تصویب شود ، این امر باعث می شود یکی از وحشی ترین رویاهای رژیم تاجیک تحقق یابد.
پروژه 5 میلیارد دلاری Rogun از اواسط دهه 1970 به عنوان راه حلی برای کمبود انرژی مزمن در کشور در حال توسعه است. از سال 2011 ، این بانک از طریق مطالعات و ارزیابی ها آن را تشویق کرده است.
رئیس جمهور تاجیک ، امومالی رحون گفته است که این پروژه مسئله “زندگی یا مرگ” است. این پروژه در واقع می تواند عواقب عظیمی داشته باشد ، اما شاید مواردی که رئیس جمهور در ذهن دارد. ساختن سد بیش از 60،000 نفر را جابجا می کند و باعث آسیب جبران ناپذیری به محیط زیست می شود.
تاجیکستان به دلیل سرکوب مخالفان ، سرکوب آزادی بیان و خفه کردن جامعه مدنی بسیار مشهور است. این کشوری است که مدافعان و روزنامه نگاران حقوق بشر به طور معمول زندانی و مورد حمله قرار می گیرند و شکنجه پلیس گسترده است.
همانطور که در گزارش اخیر برجسته شده است “سرکوب تأمین مالی“، که توسط ائتلاف حقوق بشر در توسعه ، سیستم هشدار اولیه و پروژه پاسخگویی بین المللی منتشر شده است ، در متن تاجیکستان ، نگرانی های جوامع آسیب دیده خطرناک باقی مانده است زیرا مردم از اعتراض می ترسند.
بانک جهانی ، که اغلب برای تأثیرات مخرب پروژه های خود تحت نظارت قرار گرفته است ، با گذشت سالها سیاست های حفاظت را برای اطمینان از این امر تدوین کرده است مشارکت مدنی و مشارکت در تعهدات IT. اما چگونه می توان حق مشارکت را در کشوری با چنین فضای مدنی محدود و در چارچوب پروژه ای که ارتش در تأمین “امنیت” درگیر خواهد شد ، تأیید کرد؟
این واقعیت که فقط سازمانهای بین المللی در حال بررسی عمومی پروژه هستند و نگرانی ها را مطرح می کنند ، متأسفانه به معنای این نیست که جوامع محلی تحت تأثیر منفی قرار نمی گیرند. اگرچه کمتر از 25 درصد کار ساخت و ساز به پایان رسیده است ، بیش از 7000 نفر قبلاً آواره شده اند. براساس گزارش دیده بان حقوق بشر در سال 2014 ، خانواده های اسکان یافته با از دست دادن معیشت ، کاهش دسترسی به مواد غذایی ، دسترسی غیر قابل اعتماد و ناکافی به خدمات اساسی و عدم جبران کافی روبرو شده اند.
علاوه بر این ، پروژه برق Rogun تأثیر مخربی در جوامع پایین دست و اکوسیستم خواهد داشت. این بنا در رودخانه وخش ساخته شده است ، یک شاخه اصلی رودخانه Amu Darya که به افغانستان ، ترکمنستان و ازبکستان جریان می یابد.
در درون تاجیکستان ، پروژه سد می تواند بر روی خاوجه های لاغر و در معرض خطر و اکوسیستم های منحصر به فرد سیلاب در پایین دست ، از جمله “جنگلهای توگای از Tigrovaya Balka” ، یک میراث جهانی در سیل رودخانه وخش تأثیر بگذارد. این امر همچنین می تواند در ذخایر مشابه طبیعت در پایین دست ، در ترکمنستان و ازبکستان تأثیر بگذارد.
براساس پیشنهاد فعلی ، پر کردن مخزن Rogun همچنین جریان آب را به دریای آرال تغییر می دهد ، اکوسیستم که قبلاً یکی از بزرگترین فاجعه محیطی ناشی از انسان را متحمل شده است.
هنگامی که چهارمین دریاچه بزرگ شور در جهان ، دریای آرال اکنون در نتیجه زیرساخت های آب بسیار مشکل ساز و تولید پنبه ای که در دهه 1960 در ازبکستان تنظیم شده است ، و سپس بخشی از اتحاد جماهیر شوروی خشک شده است.
عملکرد سد برق آبی Rogun بیشتر بر الگوهای فصلی جریان آب و حجم آن در حمایت از اکوسیستم های مرتبط ، تنوع زیستی آنها و معیشت جوامع ساحلی در حال حاضر در حال تلاش از Amu Darya پایین و دلتا آن تأثیر خواهد گذاشت. کمبود توزیع مجدد آب ممکن است اعتراضات و تنش های فرامرزی را در منطقه ای که قبلاً مستعد درگیری ها است ، ایجاد کند.
علیرغم خطرات آشکار ناشی از عملکرد یک مخزن غول پیکر جدید ، ارزیابی تأثیر اولیه تغییرات قابل توجهی در جریان پایین دست را انکار کرد. و از آنجا که کشورهای پایین دست نیز زمینه های بسیار محدود کننده ای دارند ، شک های جدی وجود دارد که می توان هرگونه مشارکت ذینفعان معنی دار را انجام داد.
استدلال رژیم تاجیک مبنی بر اینکه این یک وضعیت “زندگی و مرگ” است. گزینه های دیگری برای پروژه فعلی وجود دارد که می تواند برق مورد نیاز را تأمین کند و اثرات محیطی و انسانی یکسانی نخواهد داشت.
کاهش ارتفاع سد می تواند به طور گسترده تعداد افرادی که در معرض خطر آواره قرار گرفته اند را کاهش دهد و وجوه پس انداز شده با پایین آمدن پروژه می تواند برای ساخت مزارع خورشیدی کارآمدتر مورد استفاده قرار گیرد ، بنابراین بخش انرژی تاجیک را متنوع می کند و از عدم اعتماد به نفس در یک منطقه در منطقه مستعد به خشکسالی که توسط تغییر آب و هوا بدتر شده است ، می تواند استفاده کند. یک پروژه کوچکتر همچنین می تواند از بدترین تأثیرات زیست محیطی جلوگیری کند.
در دهه 1990 ، خود بانک جهانی پیشگام تأسیس کمیسیون جهانی سدها بود. در سال 2000 ، این کمیسیون یک خرابکار را منتشر کرد گزارش به وضوح نشان می دهد که چگونه سدهای مگا می توانند به شدت به مردم و محیط زیست آسیب برساند ، و اینکه چرا گزینه های جایگزین برای هر پیشنهاد بزرگ سد باید از ابتدا به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.
با این حال ، با فشار اخیر برای فاز سوخت فسیلی ، سدهای بزرگ موفق شده اند از حمایت های تجدید پذیر استفاده کنند. با وجود این واقعیت که برخی از آنها گازهای گلخانه ای بیشتری نسبت به نیروگاه های سوخت فسیلی منتشر می کنند ، سدها به عنوان پروژه های دوستانه آب و هوا و بانک های توسعه دوباره به شدت در آنها سرمایه گذاری می کنند.
بانک جهانی هنوز فرصتی برای مکث سرمایه گذاری های پیشنهادی و تقاضای ارزیابی تأثیر جدید ، از جمله برای پیشنهادات جایگزین دارد. اکنون زمان آن رسیده است که بانک در مورد اشتباهات گذشته ، گوش دادن به جامعه مدنی و تغییر سرمایه گذاری به پروژه های در مقیاس کوچکتر که ممکن است آسیب های ممکن به اندازه کافی کاهش یابد ، تأمل کند. در غیر این صورت ، رویای بزرگترین سد به کابوس برای مردم و طبیعت در تاجیکستان و فراتر از آن تبدیل می شود.
نظرات بیان شده در این مقاله خود نویسنده است و لزوماً منعکس کننده موضع تحریریه الجزیره نیست.
