یک زن ایرانی در کنار نقاشی دیواری سنتی در خیابان در تهران ، ایران ، 07 مه 2025 قدم می زند. در میان تنش های مداوم بین ایران ، ایالات متحده و اسرائیل ، رئیس جمهور ایالات متحده ، دونالد ترامپ در 6 مه 2025 اظهار داشت که ایران با تصمیم سختی در مورد آینده خود روبرو است. (Abedin Taherkenareh/EPA)
این هفته انتظار می رود که مذاکره کنندگان ایالات متحده و ایران برای چهارمین دوره مذاکرات هسته ای در عمان برگزار شوند. این دو طرف از سوالات اساسی فاصله دارند ، انتظارات آنها واگرایی است و زمان انجام معامله تمام می شود. اما برای اولین بار در سالها ، علت خوش بینی وجود دارد. آنچه این لحظه را متمایز می کند ، همگرایی ناگهانی مواضع نیست بلکه یک شناخت مشترک است که دیپلماسی برای تقابل ترجیح می دهد.
در حالی که ایران اصرار دارد که برنامه هسته ای آن کاملاً برای اهداف غیرنظامی باشد (و اطلاعات ایالات متحده ارزیابی می کند که در حال ساختن سلاح هسته ای نیست) ، تهران فعالیت های غنی سازی خود را به طور قابل توجهی گسترش داده است ، زیرا دونالد ترامپ از آن (دونالد ترامپ) ایالات متحده را از برنامه جامع مشترک سال 2015 (JCPOA) در سال 2018 خارج کرد. غنی شده به 90 ٪) و توانایی “ضربه زدن به بمب” در حدود شش ماه (اگرچه اسلحه سازی یک دستگاه احتمالاً 1-2 سال طول می کشد). در بیشتر غرب ، این وضع موجود – و مسیر – غیرقابل قبول است.
پیشرفت دیپلماتیک غایب تا اواخر ماه ژوئن ، ایالات متحده مجبور خواهد شد تا بتواند به عقب نشینی تحریم های سازمان ملل متحد باشد ، گامی که آنچه را که از مسیر دیپلماتیک باقی مانده است ، نابود می کند ، ایران را وادار می کند تا پیمان عدم گسترش را ترک کند و خطر درگیری نظامی را تشدید کند. ترامپ ، اکنون در دوره دوم خود ، یک معامله جامع را می خواهد که بیش از JCPOA – غنی سازی با استفاده از ژنرال ، مهار توسعه موشک و محکم کردن رفتار منطقه ای ایران باشد. اما این یک خیال است. ایران با بازپرداخت کامل برنامه هسته ای خود موافقت نخواهد کرد ، چه رسد به اینکه اتحادهای منطقه ای خود را از بین ببرد ، به ویژه در چند هفته باقی مانده قبل از اینکه Snapback باشد. تهران از غنی سازی به طور کلی یا قابلیت های موشکی بالستیک آن ، که آن را برای وضعیت بازدارندگی خود محوری می داند ، کنار نمی گذارد.
با این حال ، حتی در این محیط محدود ، یک مسیر دیپلماتیک باز است. هر دو طرف انگیزه ای برای پذیرش توافق محدودتر برای جلوگیری از رویارویی نظامی دارند.
ترامپ ، به خاطر تمام آتش و خشم خود ، خود را برای شروع جنگ های جدید متمایز کرده است. حذف اخیر وی از مشاور امنیت ملی مایکل والتز ، که موضع ناخوشایند وی در مورد ایران با ترجیحات ترامپ درگیری کرد ، گفت. اعلامیه وی در تاریخ 6 مه از آتش بس با شورشیان حوثی یمن نیز چنین بود. ترامپ همانند متحدین خلیج فارس ، نتیجه مذاکره را ترجیح می دهد. و او معتقد است که با ایران ضعیف تر از گذشته ، هرگز زمان بهتری برای بدست آوردن یک نفر نبوده است. پرونده ایران با تلاش دولت وی برای کارگزاری آتش بس در جنگ روسیه و اوکراین ، اکنون بهترین و شاید تنها-را برای پیروزی بزرگ دیپلماتیک قبل از پایان سال ارائه می دهد.
از طرف خود ، ایران در ابتدا تعامل مستقیم را رد کرد ، اما هاردلین ها در نهایت مذاکرات غیرمستقیم را از طریق عمان تصویب کردند و با تمایل به انجام مذاکرات مستقیم در صورت پیشرفت. این تغییر در موضع رژیم نشانگر شناخت تهران است که ادامه انزوای اقتصادی و دیپلماتیک باعث افزایش هزینه ها می شود. دولت ایران تحریم ها را برای معکوس کردن فروپاشی آهسته اقتصاد و حاوی خطرات رژیم ناآرامی های اجتماعی ضروری می داند.
در حالی که ترامپ به عنوان یک بازیگر خصمانه در نظر گرفته می شود ، برخی در نخبگان ایران معتقدند که تمایل وی برای تأمین “برنده” دیپلماتیک – و عدم تمایل وی به راه اندازی جنگ های جدید – فرصتی را برای دستیابی به بازپس گیری بدون ایجاد امتیازات مهم فراهم می کند. اگرچه تهران کنترل حوثی ها را کنترل نمی کند ، اما این امر به توافق آتش بس با ایالات متحده برای کمک به نگرانی کلیدی ایالات متحده-حمایت ایران از پروکسی های منطقه ای-و بهبود روحیه مذاکرات هسته ای کمک کرد.
نقطه چسبنده توانایی غنی سازی ایران است. تهران پیشنهادات وزیر امور خارجه مارکو روبیو را رد کرده است که ایران به جای غنی سازی داخلی ، به اورانیوم وارداتی برای برنامه هسته ای غیرنظامی خود متکی است. جمهوری اسلامی غنی سازی را به عنوان یک حق حاکمیت غیر قابل مذاکره می داند. اما این برای معامله محدودتر باز است – یکی از غنی سازی های CAPS ، تأیید صحت IAEA را تضمین می کند ، و اطمینان های معتبری را ارائه می دهد که ایران در حال ساختن سلاح هسته ای نیست.
اظهارات اخیر کاخ سفید نیز انعطاف پذیری بیشتری را نشان داده است. ترامپ در تاریخ 4 ماه مه گفت که هدف اصلی وی جلوگیری از دستیابی به سلاح هسته ای و نه از بین بردن ظرفیت هسته ای غیرنظامی خود است. و معاون رئیس جمهور JD Vance در تاریخ 7 ماه مه مجدداً تأکید کرد که ایران “می تواند قدرت هسته ای مدنی” داشته باشد اما یک برنامه غنی سازی نیست که آن را به توانایی سلاح نزدیک کند. این تمایز – بین استفاده غیرنظامیان تحت محدودیت های سخت و پتانسیل سلاح سازی – می تواند از توافق نامه ای باریک با هدف زنده نگه داشتن دیپلماسی در گذشته در تابستان پشتیبانی کند.
این نتیجه ارجح واشنگتن نیست. ترامپ بسیار بی تاب است و نسبت به معامله ای که به نظر می رسد طراحی شده است ، شک و تردید خواهد داشت. اما توافق جامع بین احزاب که عمیقاً به یکدیگر اعتماد دارند ، نمی توانند در دو ماه و نیم مذاکره شوند. پس از تهدید به بمباران ایران در صورت عدم موفقیت مذاکرات ، یک معامله متوسط تنها جایگزین مناسب برای رویارویی نظامی است. ترامپ همواره تمایل چشمگیری را برای تغییر از مواضع حداکثر نشان داده است تا زمانی که بتواند یک پیروزی سیاسی داشته باشد.
در صورت پیشرفت ، ایالات متحده با فشار دادن متحدین اروپایی خود یا با جستجوی قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل برای تمدید مهلت ، اسنپ بک را به تعویق می اندازد. متفقین ایالات متحده در اروپا و حتی روسیه و چین می توانند از چنین حرکتی حمایت کنند اگر به عنوان راهی برای جلوگیری از بحران قاب بندی شود. این امر می تواند گزینه Snapback را بعداً به عنوان اهرم حفظ کند ، مسیر دیپلماتیک را باز نگه دارد و نیاز به تشدید فوری را به تعویق بیندازد.
در عین حال ، گزینه نظامی روی میز باقی می ماند. ایالات متحده استقرار دارایی ها را در منطقه گسترش داده و تأکید کرده است که استفاده از نیرو گزینه ای است. بمب افکن های B-2 قادر به حمل مهمات طراحی شده برای نفوذ در اهداف سخت شده-از جمله امکانات غنی سازی ایران در فوردو و ناتانز-در تئاتر هستند. این استقرارها هم به عنوان اهرم مذاکره و هم به عنوان آماده سازی برای حملات هوایی احتمالی در صورت عدم موفقیت مذاکرات خدمت می کنند.
هیچ تضمینی برای موفقیت وجود ندارد. ایران ممکن است شرایط ایالات متحده را رد کند یا دست خود را تحت الشعاع قرار دهد – پاهای خود را به امید استخراج امتیازات بیشتر کشید. ترامپ ممکن است تصمیم بگیرد که امتیازات کافی نیست و مسیر تغییر می کند – ضربه محکم و ناگهانی یا بدتر. در صورت فروپاشی مذاکرات و ایالات متحده یا اسرائیل به تسهیلات هسته ای ایران حمله می کند ، تهران علیه اهداف نظامی ایالات متحده در منطقه تلافی می کند و به سلاح سازی برنامه هسته ای خود می رود.
اما علیرغم این خطرات ، دور فعلی دیپلماسی جدی ترین فرصت برای کاهش هسته ای از زمان فروپاشی JCPOA نزدیک به یک دهه قبل است.
ایان برمر رئیس جمهور و بنیانگذار گروه اوراسیا و Gzero Media است.
