توسط محمد رضا میرزای
دسترسی به اینترنت اکنون به طور گسترده ای به عنوان یک حق اساسی دیده می شود. با این حال ، در افغانستان ، به یک سلاح تبدیل شده است. خاموش کردن شبکه های فیبر نوری طالبان فراتر از سانسور است-این اقتدارگرایی دیجیتال است. با قطع اتصال ، رژیم دسترسی به آموزش ، اطلاعات و تجارت را قطع کرده است. دانشجویان رشته ای ، روزنامه نگاران خاموش ، مشاغل فلج هستند. این مربوط به پهنای باند نیست ؛ این در مورد قدرت است. افغانستان عمداً از جهان جدا می شود.
در اواسط ماه سپتامبر ، رهبر عالی طالبان Hibatullah Akhundzada مرتب خاموشی در سراسر کشور از شبکه اینترنتی فیبر نوری ، که از استان بلخ شروع می شود ، قبل از اینکه به سرعت به بغلان ، بدخان ، کوندورز ، نانگرهار ، تاکار و هرات گسترش یابد. در حالی که مقامات طالبان این اقدام را به عنوان گامی برای “جلوگیری از بی اخلاقی” قاب کردند ، گروه های حقوق آن را به عنوان یک تلاش عمدی برای سکوت مخالفان و محکم کردن کنترل اطلاعات محکوم کردند.
این خاموشی آخرین ضربه به فضای شکننده مدنی افغانستان است. از زمان بازگشت طالبان به قدرت در اوت 2021 ، بیش از 450 رسانه رسانه ای بسته شده اند ، زنان از روزنامه نگاری ممنوع شده اند و دختران از آموزش فراتر از کلاس ششم منع شده اند. برای بسیاری ، اینترنت آخرین زندگی شکننده – کلاسهای درس ، تجارت ، به دنیای خارج باقی مانده بود. این زندگی اکنون قطع شده است.
خاموشی فقط نمادین نیست. این امر عواقب فوری و ویرانگر را در سراسر آموزش ، اقتصاد ، رسانه ها ، حقوق زنان و حتی خدمات عمومی اساسی به همراه داشته است.
قطع تحصیلات
از جمله نخستین و مشهورترین قربانیان ، زنان و دختران افغانستان هستند که قبلاً از مدارس و دانشگاه ها ممنوع شده اند. برای بسیاری ، سیستم عامل های آنلاین به تنها مسیر یادگیری تبدیل شده بودند. از طریق کلاسهای مجازی ، آنها زبان های خارجی ، آموزش عالی و حتی مدرک های بین المللی را دنبال کردند. اکنون که این پل فرو ریخته است.
“من دل شکسته ام. چگونه قرار است الان دختران را آموزش دهم؟” از فیلمساز و مربی ساهرا کریمی ، که از راه دور از خارج از کشور تدریس می کند ، در یک مصاحبه با Deutsche Welle (DW). دانش آموزان او ، زمانی که توسط Wi-Fi متحد شده اند ، اکنون در سکوت می نشینند ، از درس های خود جدا شدند.
مقیاس اختلال کاملاً واضح است. دسترسی دانشجویی دختر افغان (AFSO) ، یک ابتکار غیرانتفاعی که کلاسهای سطح دانشگاه در زمان واقعی را به زنان افغان ارائه می دهد ، گفته شده این تقریباً 200 نفر از 800 دانش آموز آن یک شبه دسترسی را از دست دادند.
“من واقعاً ناامید شده ام. چگونه قرار است به کلاس هایم بپیوندم؟” دانشجوی گفته شده پست واشنگتن. او در حال آماده سازی برای امتحان TOEFL برای درخواست در خارج از کشور بود ، اما با وجود مراکز آزمایشی آفلاین ، آینده وی اکنون در معرض خطر است.
لوسی فریس ، رئیس AFSO ، نگرانی عمیقی از خاموشی ابراز کرد. وی گفت: “من واقعاً نمی دانم که چگونه این زنان جوان می توانند به عنوان دانشجویان تمام وقت دانشگاه و بدون هیچ ارتباطی از افغانستان ادامه دهند.” “این فقط یک اختلال فناوری نیست. این یک عمل محاسبه شده محرومیت است و یک نسل کامل را از آموزش ، فرصت و امید جدا می کند.”
بازارهای بدون اتصالات
خاموش کردن اینترنت ضربه ای ویرانگر را به اقتصاد شکننده افغانستان وارد کرده است ، که به زیرساخت های فیبر نوری بستگی دارد تا از بانکداری ایمن ، پردازش گمرکی و عملیات کاری روزانه پشتیبانی کند.
بیش از 80 ٪ معاملات تجاری افغانستان است انجام شده آنلاین با استفاده از شبکه فیبر نوری ، بیش از 150 شعبه بانکی در استان های کلیدی مجبور به تعلیق عملیات شدند و صدها هزار مشتری قادر به دسترسی به حساب های خود یا پردازش پرداخت نیستند. در شهرهایی مانند مزار-شیرف ، خدمات بانکی کاملاً فلج شد تا اینکه مقامات محلی طالبان معافیت محدودی صادر کردند.
بازرگانان نیز در تلاشند تا مشاغل را در این زمینه حفظ کنند. طبق گفته DW ، اینترنت موبایل با سرعت 2G روبرو شده است و حتی مکاتبات اصلی ایمیل و صورتحساب دیجیتال را تقریباً غیرممکن می کند. مانیتور اقتصادی افغانستان بانک جهانی گفته شده در گزارشی جدید مبنی بر اینکه این اختلال 2.3 میلیارد دلار صادرات سالانه از جمله مرمر ، میوه های خشک و فرش را تهدید می کند و در حال حاضر باعث کاهش 18 درصدی سرمایه گذاری مستقیم خارجی شده است. در همین گزارش ذکر شده است که 54 ٪ در کسری تجاری افغانستان در سال 2024 ، با اطمینان بیشتر سرمایه گذار بدتر می شود زیرا کشور به طور فزاینده ای از بازارهای جهانی قطع می شود.
تجارت گزارش بانک جهانی در حال متوقف شدن است: تنگناهای تجاری در گمرک کالاهای متوقف شده ، حقوق و دستمزد برای بخش هایی که 1.2 میلیون کارگر رسمی دارند ، یخ زده باقی می مانند و محموله ها با تأخیر متوسط هفت تا ده روز روبرو می شوند و زنجیرهای عرضه را که به هماهنگی زمان واقعی متکی هستند ، دارند.
کارآفرینان هشدار می دهند که تأثیر وجود دارد. عطا محمد ، پیمانکار مرمر در قندهار ، گفته شده AFP: “اگر من به سرعت به ایمیل های مشتریان در دبی و هند پاسخ دهم ، تجارت من رنج خواهد برد. من نتوانسته ام بخوابم.” یک معامله گر دیگر که با DW مصاحبه شده است ، گفت: “اگر اینترنت موبایل در مرحله بعدی قطع شود ، ما همه چیز را از دست خواهیم داد. قراردادهای ما ، پرداخت های ما و مشتریان ما به اتصال به هم بستگی دارند.”
خان جان آلوکوزای ، معاون رئیس جمهور اتاق بازرگانی و سرمایه گذاری افغانستان ، هشدار داده شده در مصاحبه ای با دویچه ولل: “ما در حال حاضر با چالش های اساسی روبرو هستیم. شکاف بین مردم و دولت را دیگر گسترش ندهید.”
صداها قطع شدند
خاموشی همچنین بخش رسانه ای که قبلاً مورد ضرب و شتم قرار گرفته است ، در حال فلج کردن است. روزنامه نگاران نمی توانند آزادانه منتشر کنند ، به اطلاعات دسترسی پیدا کنند یا با اطمینان ارتباط برقرار کنند. کمیته حفاظت از روزنامه نگاران (CPJ) این ممنوعیت را “تشدید بی سابقه سانسور” توصیف کرده است که باعث می شود عموم دسترسی به اطلاعات و گزارش های مستقل از آن را به وجود آورد.
افغانستان قبل از اوت 2021 بیش از 600 رسانه رسانه داشت ، اما تا سال 2025 ، کمتر از 150 نفر باقی مانده ، بیشتر تحت کنترل سخت طالبان ، وابسته به ابهام و دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر. روزنامه نگاران زن ، 15 ٪ از نیروی کار قبل از بازگشت طالبان ، تقریباً به طور کامل از این حرفه خارج شده اند. یکی از روزنامه نگاران افغان به UNAMA گفت: “ما قبلاً برای آزادی مطبوعات با کلمات می جنگیدیم.” “اما اکنون ما حتی وسیله ای برای صحبت کردن نداریم.”
فوربس ، در همین حال ، گزارش شده این که خاموش شدن فیبر نوری حتی ابزارهای ارتباطی رمزگذاری شده را غیرقابل اطمینان کرده است و بیش از 1000 روزنامه نگار باقی مانده را در برابر نظارت و قصاص آسیب پذیر می کند.
دیده بان رسانه ها می گویند خاموشی در حال تسریع در فروپاشی آزادی مطبوعات است. سازمان پشتیبانی رسانه های افغانستان ابراز تاسف کرد که خاموشی “نه تنها دسترسی میلیون ها شهروندان به اطلاعات رایگان و خدمات ضروری را مختل می کند ، بلکه تهدید جدی برای آزادی بیان و کار رسانه ها نیز ایجاد می کند.” خبرنگاران بدون مرز دارای رتبه افغانستان 175 ام از 180 کشور در شاخص آزادی جهانی مطبوعات در سال 2025 ، با امتیاز فقط 17.88 از 100 – یکی از سخت ترین محیط های روزنامه نگاری در جهان.
Unama از زمان بازگشت طالبان در اوت 2021 ، در کنار 130 مورد شکنجه و بدرفتاری ، 256 دستگیری روزنامه نگاران و کارگران رسانه را ثبت کرده است. خاموشی اینترنت ، به ویژه خاموش کردن فیبر نوری ، توسط گروه های حقوق به عنوان یک اقدام استراتژیک برای از بین بردن فضاهای دیجیتالی که در آن گزارش های مخالف و مستقل می توانند زنده بمانند ، دیده می شود.
قطع زنان از جهان
خاموشی فیبر نوری طالبان ، انزوا زنان افغانستان را عمیق تر کرده و یکی از آخرین زندگی خود را به دنیای خارج کاهش داده است. در جامعه ای که زنان قبلاً از زندگی عمومی منع شده اند ، اینترنت فضای نادر برای استقلال فراهم می کند – مکانی برای مطالعه ، کار ، اتصال و بیان خود. حذف آن بیش از یک اختلال فنی است. گروه های حقوق آن را به عنوان یک عمل عمدی محرومیت توصیف می کنند که برای سکوت بیشتر زنان طراحی شده است.
به گفته فوربس ، تخمین زده می شود 120،000 زن افغان برای اشتغال و تعامل دیجیتال به اینترنت فیبر نوری اعتماد کرد. بسیاری از راه دور به عنوان نویسندگان مستقل ، طراحان گرافیک ، فروشندگان آنلاین یا معامله گران رمزنگاری ، نقش هایی را که به آنها امکان می دهد در حالی که در محدودیت های طالبان در مشاغل عمومی قرار دارند ، درآمد کسب کنند ، کار می کردند. با خاموش شدن شبکه های فیبر نوری و داده های تلفن همراه بسیار گران قیمت ، به 1000 افغان (13 دلار) در هر گیگابایت در مناطق روستایی ، هزاران نفر از نیروی کار خارج می شوند.
اینترنت همچنین برای بقای عاطفی ضروری بود. زنان افغان از برنامه های پیام رسانی برای ارتباط با اقوام خارج از کشور ، پیوستن به گروه های پشتیبانی و حفظ دوستی استفاده می کردند. سیستم عامل های رسانه های اجتماعی حس دید و همبستگی را ارائه می دهند. با این حال ، در مناطق روستایی ، جایی که بیش از 70 ٪ از زنان افغان تایمز اقتصادی از راه دوربشر خاموشی پریشانی روانی را به همراه دارد ، باعث افزایش اضطراب ، انزوا و احساس ترک می شود.
شاید از نظر انتقادی ، خاموش شدن صدای زنان را پاک کرده است. تحت حاکمیت طالبان ، زنان از حضور در رسانه ها ، حضور در رویدادهای عمومی یا مسافرت بدون سرپرست مرد ممنوع است. فضاهای آنلاین به آخرین مرحله خود تبدیل شده بود – یک بستر شکننده برای دفاع ، سازماندهی و مقاومت. به عنوان رویترز گزارش شده، خاموش شدن به سادگی سانسور نیست بلکه پاک کردن است: یک حرکت هدفمند برای از بین بردن فضاهای دیجیتالی که زنان هنوز هم می توانستند به صورت عمومی وجود داشته باشند.
فلج اداری
در حالی که عملیات دولتی به اتصال قابل اعتماد از ثبت هویت به پردازش گمرک بستگی دارد ، خاموشی بر حوزه اداری افغانستان تأثیر می گذارد. با غیرفعال کردن شبکه فیبر نوری ، طالبان بیش از 150 دفتر گذرنامه ، سیستم های ثبت نام مدنی یخ زده را که سه میلیون رکورد سالانه مدیریت می کنند ، به خطر انداخته و 7.4 میلیارد دلار تجارت را متوقف کرده است. Deutsche Welle (DW)بشر بدون دسترسی به اینترنت ، سازمان های دولتی توانایی هماهنگی ، حفظ شفافیت و ارائه خدمات ضروری را از دست می دهند.
این تضاد پس از زلزله اخیر در استان های غربی این کشور کاملاً واضح شد. طالبان برای به اشتراک گذاشتن ارقام تلفات ، نجات هماهنگی و درخواست کمک های بین المللی به سیستم عامل های دیجیتال اعتماد کردند. این به روزرسانی ها پاسخ های سریع را از سوی بازیگران جهانی مانند سازمان ملل متحد ، که صندوق های اضطراری را آزاد کرده و تیم های امدادی مستقر کرده اند ، امکان پذیر می کند. کشورها ، از جمله انگلستان و کره جنوبی نیز از طریق کانال های سازمان ملل کمک کردند. بدون دسترسی به اینترنت ، این ارتباط نجات دهنده زندگی غیرممکن بود.
وزیر سابق آموزش و پرورش افغانستان ، سید احمد شاه سادات ، در مصاحبه ای با DW ، هشدار داد: “شبکه فیبر نوری ، که مردم برای آموزش آنلاین ، تجارت و سیستم بانکی به آن اعتماد می کنند ، بر همه زمینه های زندگی تأثیر منفی خواهد گذاشت. طالبان سیستم اینترنتی جایگزین ندارند. اظهارات وی ابراز نگرانی در بین کارشناسان و جامعه مدنی مبنی بر اینکه خاموشی نه تنها شهروندان را منزوی می کند بلکه نهادهایی را که طالبان به آن بستگی دارند ، به هم می زند.
پایان
توجیه طالبان برای ممنوعیت اینترنت ، بر اساس مفاهیم مبهم در مورد “جلوگیری از بی اخلاقی” ، به طرز خطرناکی گمراه کننده است. این دلیل منطقی عواقب گسترده ای برای از بین بردن دسترسی دیجیتال در کشوری است که ارتباطات زیربنای آموزش ، تجارت ، روزنامه نگاری و جامعه مدنی است. در افغانستان ، بیش از 80 ٪ مشاغل به اینترنت اعتماد می کنند و هزاران دانش آموز ، به ویژه زنان و دختران ، برای یادگیری به سیستم عامل های آنلاین بستگی دارند. برش دسترسی فیبر نوری یک اقدام محافظتی نیست. این یک عمل محاسبه شده محرومیت است که به منظور سرکوب مخالفت ، پاک کردن زنان از زندگی عمومی و از بین بردن زیرساخت های یک جامعه عملکردی طراحی شده است.
این یک محافظت اخلاقی نیست. این سرکوب دیجیتال است. دستور طالبان میلیون ها افغان از حق خود برای برقراری ارتباط ، یادگیری ، کار و دیده شدن را به وجود می آورد. این روزنامه نگاران را خاموش می کند ، نهادها را فلج می کند و جوامع قبلاً حاشیه ای را جدا می کند. اخلاق نمی تواند به عنوان یک دودی برای سانسور باشد. اینترنت لوکس نیست ؛ این یک نجات است. حذف آن نشانگر عقب نشینی عمدی از پیشرفت است و افغانستان را عمیق تر به انزوا و کنترل اقتدارگرا می کند.
جامعه جهانی نباید این موضوع را تحت پوشش نسبیت گرایی فرهنگی یا توجیه مذهبی بپذیرد. این خاموشی نقض حقوق اساسی بشر است. بازگرداندن دسترسی به اینترنت فقط یک رفع فنی نیست – این یک تعهد اخلاقی است ، یک گام ضروری برای اتصال مجدد افغان ها با فرصت ، عزت و دنیای گسترده تر.
