چهارشنبهسوری و آیینهای محلی در شهرهای ایران و جهان
چهارشنبهسوری، یکی از کهنترین و شادابترین جشنهای ایرانی، نمادی از شور و نشاط، نوگرایی و اتحاد است. این جشن که در آخرین چهارشنبه سال برگزار میشود، ریشه در تاریخ و فرهنگ چند هزارساله ایران دارد. آیینهای چهارشنبهسوری، از جمله پریدن از روی آتش، نشاندهنده پاکسازی روح و جسم از بدیها و آماده شدن برای سال نو است. این جشن همراه با شعلهور کردن آتش، خواندن اشعار و سرودن ترانههای محلی، همواره فرصتی برای گردهمایی خانوادهها و دوستان بوده است.
در شهرهای مختلف ایران، چهارشنبهسوری با آیینهای محلی خاصی همراه است. برای مثال، در اصفهان، مردم به کوزهشکنی و پریدن از روی آتش مشغول میشوند، در حالی که در تبریز، مراسم قاشقزنی و پختن شیرینیهای سنتی مانند «باقلوا» بخشی از این جشن است. در مناطق جنوبی ایران، آتشبازی و خواندن شعرهای محلی با لهجههای منطقهای، زیبایی خاصی به این مراسم میبخشد.
در خارج از ایران، چهارشنبهسوری به عنوان یکی از نمادهای هویت فرهنگی ایرانیان، میان دیاسپورای ایرانی بهگونهای متفاوت اما هماهنگ برگزار میشود. در کشورهایی مانند آمریکا، کانادا و اروپا، ایرانیان با سازماندهی جشنهای عمومی، این آیین را با استفاده از موسیقی، رقص و غذاهای سنتی مانند سبزیپلو با ماهی و آش رشته، زنده نگه میدارند. این جشنها نه تنها فرصتی برای بازآفرینی فرهنگ ایرانی در خارج از مرزها هستند، بلکه به عنوان پلی برای تبادل فرهنگی با جوامع میزبان عمل میکنند.
تکنولوژی نیز نقش مهمی در احیا و گسترش این آیینها ایفا کرده است. شبکههای اجتماعی و پلتفرمهای دیجیتال، امکان بهاشتراک گذاشتن لحظات این جشن را فراهم کردهاند و به ایرانیان در سراسر جهان این فرصت را میدهند که در یک جشن مجازی شرکت کنند. با این حال، چالشهای حفظ اصالت این آیینها در مواجهه با مدرنیته و گاه تغییرات ناشی از مهاجرت، همچنان وجود دارد.
چهارشنبهسوری و سایر جشنهای ایرانی، از جمله نوروز، همواره الهامبخش نویسندگان و شاعران بزرگ ایران بودهاند. برای مثال، سعدی در «بوستان» و «گلستان» به زیبایی از مفاهیمی مانند نو شدن و پاکسازی روح سخن گفته است. شعر معروف او:
«بنیآدم اعضای یکدیگرند / که در آفرینش ز یک گوهرند»
نمادی از اتحاد و همدلی است که در این جشنها تجلی مییابد.
این جشنها نه تنها به حفظ هویت فرهنگی ایرانیان کمک میکنند، بلکه به غنای تنوع فرهنگی جهانی نیز میافزایند. آنها یادآور این هستند که شادی و نوگرایی، زبان جهانی همه انسانهاست.
با ما در مرشدی همراه شوید
تصویر بالا تزئینی است