تهران – مرتضی مکی کارشناس مسائل اروپا در گفت و گو با هم میهن چشم انداز تعامل ایران با تروئیکای اروپایی را امیدوارکننده ارزیابی نمی کند.
مکی می گوید: اروپا در حال حاضر فاقد ظرفیت استراتژیک برای ایفای نقش مستقل در خاورمیانه است. حتی اگر دولت‌های اروپایی تمایل داشتند موضع انعطاف‌پذیرتری در قبال ایران اتخاذ کنند، وابستگی عمیق اقتصادی، سیاسی و امنیتی آنها به ایالات متحده، چنین خودمختاری را دست نیافتنی می‌کند. تا زمانی که اروپا با سیاست های یکجانبه واشنگتن و تل آویو همسو باشد، نمی تواند رویکردی متمایز در قبال تهران داشته باشد. خواسته های اروپا منعکس کننده خواسته های ایالات متحده است: محدود کردن برنامه هسته ای ایران، محدود کردن قابلیت های موشکی آن، و حذف اورانیوم غنی شده از کشور. این خواسته ها همچنان به عنوان اهرم های سیاسی برای تغییر رفتار ایران عمل می کند. با توجه به این موضع تند، چشم انداز گشایش معنادار در روابط ایران و اروپا دور از دسترس به نظر می رسد.
خراسان: به چالش کشیدن انحصار واشنگتن بر اقتدار جهانی
خراسان به تحلیل نامه مشترک اخیر ایران، روسیه و چین مبنی بر انقضای قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل پرداخته و می نویسد: این اقدام نقطه حساسی در فرسایش سلطه آمریکا بر حاکمیت جهانی و آزمونی حساس برای دیپلماسی ایران است. برای دهه ها، واشنگتن منابع سیاسی، نظامی و رسانه ای گسترده ای را سرمایه گذاری کرده است تا خود را به عنوان داور نهایی نظم بین المللی معرفی کند. ابتکار مشترک سه قدرت غیر غربی – دو تن از آنها بازیگران اصلی جهانی – نشان دهنده چالشی بی سابقه برای این روایت (فرسایش سلطه ایالات متحده) است. این امر تداوم طرح قدرت آمریکا را مختل می کند و به جامعه بین المللی سیگنال می دهد که دوران تحمیل یکجانبه واشنگتن به اراده خود به عنوان قوانین بین المللی ممکن است به پایان خود نزدیک شود. این اقدام هماهنگ اولین تلاش رسمی ایران، روسیه و چین برای به چالش کشیدن اقتدار ایالات متحده در چارچوب شورای امنیت است. ممکن است منادی مرحله جدیدی در پیکربندی مجدد پویایی قدرت جهانی باشد.
آرمان ملی: خاورمیانه وارد فاز ابهام راهبردی می شود
آرمان ملی وضعیت کنونی خاورمیانه را وضعیتی با ابهام کامل توصیف کرده است. در این بیانیه آمده است: در حالی که جنگ فعال در بخش‌هایی از منطقه فروکش کرده، سایه جنگ بر سر ایران، غزه، لبنان و یمن است و خاورمیانه در وضعیتی معلق و مبهم قرار دارد. با ادامه بن بست در مسئله اوکراین و بن بست دیپلماسی بین آمریکا و ایران، می توان انتظار داشت که منطقه خاورمیانه دستخوش تحولات جدیدی شود. با وجود جنگ 12 روزه اخیر و حملات به تاسیسات هسته ای، برنامه هسته ای ایران دست نخورده باقی مانده و به نظر می رسد فعالیت های آن ادامه دارد. پرونده هسته ای، مانند بسیاری از موقعیت استراتژیک منطقه، مبهم باقی می ماند. با مسدود شدن کانال های دیپلماتیک بین تهران و واشنگتن، خطر تجدید رویارویی نظامی علیه ایران و لبنان افزایش یافته است. بعید است که اسرائیل وضعیت موجود را به طور نامحدود بپذیرد. تصور اینکه جنگ با ایران تمام شده یا غیرمحتمل است، نابهنگام است. احتمال درگیری مجدد واقعی و فوری است. از منظر کلان استراتژیک، خاورمیانه در یک الگوی نگهدارنده قرار دارد که با نوسانات، تنش های حل نشده و چشم انداز سه سال دشوارتر در پیش رو مشخص شده است.
ایران: رویکرد آژانس متاثر از رقابت ژئوپلیتیکی است
روزنامه ایران نوشت بدنه فنی آژانس بین المللی انرژی اتمی تحت تاثیر رقابت های ژئوپلیتیکی قرار دارد. در این بیانیه آمده است: نظم جهانی در حال تغییر ساختاری از تک قطبی به چند قطبی است که ناشی از ظهور قدرت های جدیدی مانند چین، روسیه و هند در کنار بازیگران منطقه ای قاطع مانند ایران و ترکیه است. این دگرگونی نهادهای بین المللی را به عرصه رقابت ژئوپلیتیکی و اقتصادی تبدیل کرده است. در این چشم انداز در حال تحول، آژانس بین المللی انرژی اتمی مصون نمانده است. بی طرفی سنتی آن تضعیف شده و استقلال نهادی و اعتبار حرفه ای آن تحت فشار قرار گرفته است. در نتیجه، اعتماد به بی طرفی آژانس در میان چندین کشور عضو از جمله جمهوری اسلامی ایران کاهش یافته است. علیرغم فروپاشی توافقنامه قاهره به دنبال فعال‌سازی مکانیسم snapback، ایران تمایل خود را برای بررسی چارچوب‌های همکاری جدید با آژانس تکرار کرده است. این موضع نشان دهنده تعهد مستمر تهران به دیپلماسی و تعامل در نهادهای چندجانبه است. در چارچوب تغییر نظم بین‌المللی، حفظ گفتگوی فنی با آژانس صرفاً یک ژست دیپلماتیک نیست. این یک ضرورت استراتژیک برای مدیریت بحران ها و بازگرداندن اعتماد به حکومت جهانی است.
