مصر مدتهاست که بیش از یک دهه است که یک پارادوکس مبهم است. به نظر می رسد ، از نظر ظاهری ، نمونه ای درخشان از ثبات در دنیای بهار پس از عرب است. اما این سکوت تحمیل شده ، یک کشور را بی سر و صدا تحت فشار اقتصادی و نهادی قرار می دهد. در این سرزمین شن و ماسه بی پایان و تاریخ باستان ، معامله وحشتناکی مورد ضرب و شتم قرار گرفته است. پس از امید زودگذر و هرج و مرج از انقلاب ، جمعیت وحشت زده و فرسوده از مشت آهنین رئیس جمهور عبدال فتح السیسی استقبال کردند. این رژیم ادغام خود را در اختیار خود قرار داده و بر مشکلات عمیق تری قرار داده است: بمب زمانی جمعیت بیکاری ، بدهی های ناپایدار و فساد سمی که در بنیادهای این کشور از بین می رود.
میراژ اشتغال
اگر از جوانان مصری سؤال کردید ، نرخ بیکاری 6.1 درصد رسمی درست نیست. این یک واقعیت تاریک را پنهان می کند. طبق گفته آژانس مرکزی مصر برای بسیج و آمار عمومی (CAPMAS) ، تقریباً دو از سه مصری خارج از کار در گروه سنی 15-29 قرار دارند و فارغ التحصیلان دانشگاه تقریباً نیمی از این افراد بیکار هستند. این یک پارادوکس جمعیتی است: جوانان تحصیل کرده و جایی برای تماس با خانه ندارند.
ملتی که در زمان وام گرفته شده وجود دارد
از سال 2011 ، این کشور با هزینه سرمایه گذاری های محتاطانه تر ، پروژه های زیرساخت های بزرگ و به سبک نظامی ، سرمایه جدید و بزرگراه های عظیم را انتخاب کرده است. این پروژه ها در درجه اول از طریق وام های گسترده خارجی تأمین می شوند.
وام های خارجی در حال حاضر بیش از 260 میلیارد دلار است و بیش از 52 میلیارد دلار بدهی به سازمان های چند جانبه از جمله صندوق بین المللی پول و بانک جهانی است. وضعیت فعلی مصر را بر روی طناب مالی محکم قرار می دهد. نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی در سال 2016 به 94 درصد افزایش یافته و از سال 2025 84.5 درصد است. تمام این وام گرفتن امنیت کاذب را در حالی که رهن آینده کشور را رهن می کند ، فراهم کرده است ، دقیقاً مانند یک زوج که بدون تأمین بودجه تحصیلات فرزندان خود ، استخر شنا را با اعتبار خریداری می کنند.
قیمت بالای ثبات اقتدارگرا
برکناری اخوان المسلمین در سال 2013 منجر به ثبات سیاسی بی نظیر شد. مصری ها از بی ثباتی خسته شده اند و از مشت آهن عبدالفتا السیسی رئیس جمهور استقبال کردند ، نعمت با برچسب قیمت بالا. این رژیم به طور فزاینده ای سیستم های دموکراتیک را برکنار کرده است ، مخالفان را سرکوب کرده و جامعه مدنی را تحت نظارت بی نظیر قرار داده است. دستگیری های دلخواه و سانسور رسانه اکنون امری عادی است.
با خفه کردن مخالفت و بحث ، دولت خلاء مؤسسات را ایجاد کرده است ، و این باعث می شود که حال و هوای مردم را به طور فزاینده ای دشوار کند و به شکایات رسیدگی کند قبل از اینکه آنها به یک نقطه جوش بپردازند. آرامش سطح می تواند تحت فشار قرار بگیرد. مطبوعات مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند ، مخالفان با دستگیری خودسرانه روبرو می شوند و نهادهای جامعه مدنی خفه شده اند. سکوت نشانه اجماع نیست. این صدای ترس است ، یک ساعت تیک قبل از فشار زیاد می شود و آرامش شکننده را خرد می کند.
فساد: سیستمیک و استراتژیک
مصر از 180 کشور در فهرست شاخص ادراک فساد شفاف بین المللی قرار دارد و 30 نفر از 100 را به ثمر می رساند. این چند سیب بد نیست. این سیستمیک است. فعالیت اقتصادی به رهبری نظامی بر بازارها تأثیر می گذارد و در نتیجه تخصیص قراردادها برای انتخاب بازیکنان از طریق معاملات دلبند برای دارایی های دولتی و قراردادهای انحصاری انجام می شود. در این سیستم ، موفقیت توسط کسی که می شناسید تعیین می شود ، نه آنچه می توانید ایجاد کنید.
تنها در مارس 2025 ، 62 مورد فساد گزارش شده است ، عمدتاً در دولت محلی و دارایی. این یک مالیات فراگیر و همه جا بر روی اقتصاد است که سرمایه گذاری خارجی را از بین می برد و نوآوری را دلسرد می کند ، که برای ایجاد اشتغال و شکستن چرخه بدهی ضروری است.
بخوانید: مصر اسرائیل را متهم می کند که از گرسنگی در غزه اسلحه سازی می کند ، خواستار آتش بس است
پارادوکس دیاسپورا
مصریان خارجی بین ژانویه و اکتبر 2024 23.7 میلیارد دلار ارسال کردند – 45.3 درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال گذشته. هجوم یک زندگی حیاتی است ، اما یک پارادوکس عمیق است. علیرغم اشتیاق ناسیونالیستی عمیق برای بازگشت به خانه ، مهاجران در سرمایه گذاری یا جابجایی مردد هستند. فساد نهادی و مؤسسات حقوقی ناکارآمد آنها را از بین می برد. پول آنها از وفاداری صحبت می کند ، اما تردید آنها برای بازگشت به خانه ، داستان عمیق تر عدم ایمان به نهادهای ملت خود را بیان می کند. تلاش های دولت ، در قالب طرح های پس انداز و سیستم عامل هایی مانند Instapay ، نتوانست با مسائل مربوط به عدم اعتماد و شفافیت ، همگام شود. پول دیاسپورا حجم وفاداری صحبت می کند ، اما تردید آنها از بازگشت همه چیز را می گوید.
آسیب پذیری استراتژیک: از غول انرژی تا وابسته
ضعف استراتژیک مصر فراتر از کانال سوئز است. استراتژی انرژی مصر یک وارونگی خیره کننده است. مصر به عنوان یک نیروگاه انرژی منطقه ای که گاز طبیعی را در خارج از کشور صادر می کند ، اکنون از میدان لویاتان اسرائیل وارد می کند ، وارونگی که نشانگر ضعف عمیق استراتژیک است.
جمعیت رو به رشد و افزایش نیازهای انرژی از تولید گاز پیشی گرفته است. در حالی که کشف گسترده میدان گازی ZOHR در سال 2015 به طور خلاصه وعده اعتماد به نفس خود را به دست آورد ، تولید به دلیل خرابی فنی و سرمایه گذاری سریعتر از حد انتظار می رود. نتیجه: افزایش کمبودهای عرضه تحت پوشش با قیمت های بالا با واردات گران قیمت LNG و گاز خط لوله ارزان تر اسرائیلی. این وابستگی سیاست و استراتژی را پیچیده می کند ، زیرا می توان منابع گاز را در طول تنش های منطقه ای محدود کرد ، که می تواند بر اقتصاد و صنایع مصر تأثیر بگذارد.
نتیجه گیری: کشوری در چهارراه
در دهه 1950 و 1960 ، مصر ناصر اعلام کرد: “هیچ صدایی نباید بلندتر از صدای نبرد باشد” ، که دموکراسی را به مبارزات مسلح با اسرائیل می رساند. ناصر به طور مؤثر به مردم خود گفت که آزادی های دموکراتیک تجملاتی است که آنها نمی توانستند از پس آن برآیند. مطبوعات آزاد ، حقوق بشر و انتخابات واقعی باید تا آزادی فلسطین صبر کنند. چند دهه بعد ، هیچ اتفاقی نیفتاد و مصر راکد است.
این فلج در خدمت علایق خاص است. مصر به عنوان دومین دریافت کننده کمک ایالات متحده با یک ارتش با حمایت آمریکایی ، مصر به عنوان یک دولت مهم مشتری که زیربنای سیاست منطقه ای ایالات متحده است ، عمل می کند. اگر مصر از فساد خلاص شود و به دموکراسی واقعی برسد ، حتی یک دموکراسی به سبک ترکیه به جای الگوی وست مینستر-پیامدهای آن لرزه ای خواهد بود. عراقی ها ، سوری ها ، تونسی ها و مردم سایر کشورهای عربی شاهد تحول مصر هستند و می پرسند ، “چرا ما نمی توانیم همین کار را انجام دهیم؟” یک مصر دموکراتیک و مرفه باعث ایجاد یک اثر دومینو می شود و رهبران اقتدارگرا را در سراسر منطقه به چالش می کشد و چنگال آمریکا را در خاورمیانه و شمال آفریقا تضعیف می کند.
مصر در سال 2025 متناقض است: هژمونی سیاسی جایگزین اجماع است ، پیشرفت اقتصادی به بدهی و فساد از بین می رود و صداهای دیاسپورا برای امید و محدودیت گریه می کنند. سؤال این نیست که آیا مصر زنده خواهد ماند – تاریخ آن توانایی باورنکردنی برای زنده ماندن را اثبات می کند. سؤال این است که آیا واقعاً قادر به پیشرفت خواهد بود یا خیر.
پیروزی از طریق megaprojects و نیروی نظامی حاصل نمی شود ، بلکه از طریق بازسازی نهادها ، بازگرداندن اعتماد به یک قرارداد اجتماعی نقض شده و رهبری که باعث آزاد شدن شور و شوق مردم می شود و نه سرکوب آن. مأموریت مهم مصر ایجاد شرایط پایدار است ، نه صرفاً نقاب زدن بحران در زیر ، و تبدیل آنها به پایه و اساس سعادت واقعی و طولانی مدت.
نظر: بن بست پشت لبخند: چرا عادی سازی سعودی-اسرائیلی یک معجزه است
نظرات بیان شده در این مقاله متعلق به نویسنده است و لزوماً منعکس کننده سیاست تحریریه مانیتور خاورمیانه نیست.
