مهرگان: جشن کهن عشق و دوستی در فرهنگ ایران و جهان
مهرگان، یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی، نماد عشق، دوستی، عدالت و پیوند انسانی است. این جشن که ریشه در فرهنگ زرتشتی دارد، هر سال در آغاز پاییز و در روز مهر از ماه مهر (۱۶ مهر در تقویم خورشیدی) برگزار می‌شود. مهرگان نه تنها جشن برداشت محصول و پایان فصل کار کشاورزی است، بلکه نماد پیروزی نور بر تاریکی و گرامیداشت مهر و محبت در میان انسان‌هاست.
ریشه‌های تاریخی و اهمیت فرهنگی
مهرگان به دوران پیش از زرتشت بازمی‌گردد و با ایزد مهر (میترا) مرتبط است. در اساطیر ایرانی، مهر نماد عهد و پیمان، مهرورزی و عدالت است. این جشن در دوره هخامنشیان و اشکانیان با شکوه خاصی برگزار می‌شد و در دوره ساسانیان به یکی از مهم‌ترین جشن‌های ملی تبدیل شد. مهرگان نه تنها یک رویداد مذهبی، بلکه یک جشن اجتماعی بود که همه اقشار جامعه در آن شرکت می‌کردند.
آیین‌ها و رسوم سنتی
در این جشن، مردم با پوشیدن لباس‌های نو، تزئین خانه‌ها و تهیه غذاهای ویژه مانند آش مهرگانه، شیرینی‌ها و نان‌های سنتی، به استقبال مهرگان می‌رفتند. موسیقی سنتی، رقص‌های محلی و خواندن اشعار شاهنامه فردوسی بخشی از جشن بود. یکی از مهم‌ترین آیین‌ها، خواندن شاهنامه و مرور داستان پیروزی کاوه آهنگر بر ضحاک بود که نمادی از مبارزه با ظلم و ستم است.
مهرگان در دیاسپورای ایرانی
ایرانیان مقیم خارج از کشور، این جشن را با حفظ اصالت و همچنین تطبیق با فرهنگ محل زندگی خود برگزار می‌کنند. در بسیاری از شهرهای جهان، ایرانیان با برگزاری مراسم عمومی، معرفی فرهنگ خود به دیگران و ترویج ارزش‌هایی مانند صلح و دوستی، مهرگان را جشن می‌گیرند. این جشن نه تنها به حفظ هویت ایرانی کمک می‌کند، بلکه به غنای فرهنگی جهانی نیز می‌افزاید.
تأثیر فناوری بر سنت‌ها
پیشرفت فناوری نقش مهمی در ترویج و حفظ جشن‌هایی مانند مهرگان داشته است. شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های آنلاین این امکان را فراهم کرده‌اند که ایرانیان در سراسر جهان بتوانند این جشن را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. با این حال، چالش‌هایی مانند از دست رفتن برخی جنبه‌های سنتی و عدم حضور فیزیکی در مراسم وجود دارد که نیاز به توجه ویژه دارد.
مهرگان و ادبیات
مهرگان در ادبیات فارسی جایگاه ویژه‌ای دارد. فردوسی در شاهنامه به شکوه این جشن اشاره کرده است. شعر معروف او درباره مهرگان چنین است:
«جهان انجمن شد به مهرگان سال
به شادی و بخت و به کام و به مال.»
این اشعار نه تنها زیبایی‌های مهرگان را به تصویر می‌کشند، بلکه روحیه وحدت و شادی را در میان مردم زنده می‌کنند.
نقش مهرگان در همبستگی جهانی
مهرگان جشنی است که ارزش‌های جهانی مانند عشق، دوستی و عدالت را ترویج می‌کند. این جشن به ایرانیان کمک می‌کند تا هویت خود را در دنیای امروز حفظ کنند و در عین حال، به دیگر فرهنگ‌ها نزدیک شوند. مهرگان نه تنها یک جشن ملی، بلکه چراغی است که روشنایی فرهنگ ایرانی را به جهان می‌تاباند.
با ما در مرشدی همراه شوید
تصویر بالا تزئینی است.
مهرگان، جشنی کهن اما همیشه زنده، یادآور این است که مهر و محبت می‌تواند جهان را به مکانی بهتر تبدیل کند. این جشن نه تنها برای ایرانیان، بلکه برای همه انسان‌ها پیام امید و وحدت دارد.
