در تاریخ 31 مارس ، اولین اجلاس سه جانبه بین رهبران قرقیزستان ، تاجیکستان و ازبکستان در خوجند ، تاجیکستان برگزار می شود. این نشست نه تنها به این دلیل که اولین نوع از آن است ، از اهمیت تاریخی برخوردار است ، بلکه به این دلیل است که نشانه تغییر زمان در آسیای میانه است. برای ده ها سال ، دره پرگرای پرگنا ، محلی برای درگیری قومی و رقابت بین قرقیز ، تاجیک و ازبک بوده است. با این حال ، اکنون امیدهایی برای عقب نشینی گذشته وجود دارد. در اوایل این ماه ، قرقیزستان و تاجیکستان توافق نامه ای برای تعیین مرز را به پایان رساندند که به طور رسمی اختلافات مرزی طولانی و خار را بین آنها حل کرد.
به طور متناقض ، دستیابی به موفقیت دیپلماتیک که امیدوارم راه را برای زندگی روزمره مرفه تر و ایمن تر در دره فرگانا هموار کند ، با تعمیق اقتدارگرایی در منطقه امکان پذیر شد.
مرز 972 کیلومتری بین قرقیزستان و تاجیکستان محل درگیری در آسیای میانه بوده است زیرا هر دو کشور در سال 1991 استقلال را از اتحاد جماهیر شوروی به دست آوردند. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ، چندین دور مذاکره صورت گرفت ، اما تا همین اواخر حدود 40 درصد از مرزها همچنان اختلاف نظر داشتند. به دنبال دوره ای از درگیری های مکرر محلی در طول دهه 2000 و 2010 ، این مسابقه در دورهای مختصر اما فشرده جنگ در آوریل 2021 وت سپتامبر 2022بشر این نبردها بیش از 200 نفر از زیرساخت های کشته و محلی را در ویرانه ها به ویژه در سمت قرقیزز به وجود آوردند. این تشدید با بسته شدن کامل مرز ، لفاظی ناسیونالیستی به طور فزاینده ای و یک مسابقه تسلیحاتی همراه بود. هر دو کشور در سازمان های امنیتی یکسان عضو هستند ، یعنی سازمان پیمان امنیتی جمعی به رهبری روسیه (SCO) و سازمان همکاری شانگهای (SCO) ، اما این به کاهش تنش کمک نمی کند.
در برابر این پس زمینه ، اعلامیه های مربوط به ، اول ، پیشرفت در سال 2023 و پس از آن ، تکمیل توافق نامه محدودیت مرزی در دسامبر 2024 باور کردن سخت بود با این حال ، این توافق نامه در واقع توسط امضاهای ریاست جمهوری در یک مراسم پرشور در تاریخ 13 مارس مهر و موم شد و انتظار می رود تصویب آن در مجالس هر ایالت یک معامله انجام شود. “مرز برای همیشه تصمیم گرفته شده است“سادیر ژاپن ، رئیس جمهور قرقیز ، پیش از امضای ، اظهار داشت ، در پاسخ به انتقاداتی که توسط معاون سابق پارلمان سلطانبی اژژیتوف ابراز شده است.
سرنوشت اژیهگیتوف ، که از جناح پارلمانی حزب ییمان نورو اخراج شد ، بلافاصله پس از ابراز نگرانی خود در مورد معامله ای که کارگزار شده برای بیشهک توسط کمچیبک تاشیف ، رئیس امنیت ملی جاپاروف ، یک جنبه از اقتدارگرایی را نشان می دهد که در ارائه توافق نامه همبرن قرار گرفته است. از طرف قرقیز ، مذاکرات مرزی به دلیل سطح بالای مقاومت در برابر تعویض زمین از جمعیت محلی بسیار دشوار بود. تا همین اواخر ، بیشهک از ترس از واکنش شدید سیاسی ، نتوانسته بود در جدول مذاکره امتیازاتی کسب کند.
با این حال ، ادغام استبدادی جاپاروف حساب را تغییر داده است. از زمان صعود به ریاست جمهوری از طریق یک قیام مردمی در سال 2020 ، جاپاروف مخالفت سیاسی را سرکوب کرده ، آزادی بیان را محدود کرده و فضای فعالیت جامعه مدنی را محدود کرده است. انتخابات بعدی ریاست جمهوری قرقیزستان تا سال 2027 انجام نمی شود ، اما به نظر می رسد که جاپاروف ممکن است به دنبال انتخاب مجدد باشد خوب از قبل در همین حال ، ظرفیت دولت قرقیزستان به لطف یک افزایش گسترده در درآمد بودجه دولت.
مذاکرات محدودیت مرزی با ازبکستان ، که در سال 2022 به پایان رسید ، اراده و ظرفیت جاپاروف را برای حل و فصل اختلافات مرزی به صورت دیپلماتیک ضمن سرکوب نارضایتی داخلی نشان داد. توافق نامه محدودیت مرزی قرقیز-اوزبک با حسن نیت مذاکره شد و شامل امتیازات متقابل شد. یکی از مبادلات زمین مورد توافق ، انتقال مخزن Kempir-Abad به ازبکستان بود. با این حال ، سدنگ مخزن با مقاومت محلی و ملی قابل توجهی روبرو شد که جاپاروف در آن پاسخ داد با بازداشت بیش از 20 نفر به اتهام ترسیم ناآرامی های انبوه و تلاش برای به دست آوردن قدرت. اگرچه بیشتر سازمان دهندگان جنبش Kempir-Abad بعداً بودند تبرئه، دولت موفق شد قدرت خود را بر مخالفت سیاسی و جامعه مدنی نشان دهد.
بر خلاف قرقیزستان ، تاجیکستان دو دهه است که یک استبدادی تلفیقی بوده است. در آنجا ، اقتدارگرایی داخلی در پویایی مذاکرات مرزی از طریق مقاومت مردمی نیست بلکه از طریق برنامه ریزی جانشینی استبدادی رئیس جمهور امومالی رحمان است.
رحمان در حال آماده سازی برای به دست آوردن قدرت به پسرش ، رستم امومالی است ، سالهابشر با توجه به اینکه انتقال قدرت لحظه ای ظریف برای رژیم فعلی استبدادی تاجیکستان خواهد بود ، رحون به دنبال اطمینان از این است که مرزهای خارجی این کشور در لحظه جانشینی صلح آمیز باشد. علاوه بر این ، این امکان وجود دارد که او فقط از زمان تمرکز قدرت ، جاپاروف را به عنوان یک همکار معتبر ببیند و آمادگی خود را برای سرکوب نارضایتی محلی به یک پیمان مذاکره شده با زور در صورت لزوم نشان دهد.
حاکمیت اقتدارگرا ممکن است در قرارداد مرزی به وجود آمده باشد ، اما در هر دو طرف مرز احتمالاً بعداً باعث ایجاد مشکلات اساسی خواهد شد. اکنون که محدودیت مرزی به پایان رسیده است ، قرقیزستان و تاجیکستان به مرحله بعدی مشخص کردن مرزها می روند و این به معنای علامت گذاری مرز در زمین است.
اول ، شکایات عمومی باقی مانده است. با توجه به روش متمایز استبدادی در مذاکره ، به افراد در جوامع مرزی فرصتی برای شرکت در این فرآیند داده نشده است. در نتیجه ، کل معامله را می توان به عنوان ناعادلانه و حتی بدتر از آن نامشروع تلقی کرد. مشخص نیست که آیا مقاومت محلی با گذشت زمان به طور کامل از بین می رود یا خیر. مقاومت در زمین می تواند به طور خودجوش پدیدار شود ، مقامات را غافلگیر کند و به یک جنبش اعتراضی در سراسر کشور که باعث تهدید ثبات رژیم ، به ویژه در قرقیزستان می شود ، تشدید شود.
دوم ، مشخص کردن مرزها و مدیریت مرزی متعاقب آن نیاز به همکاری بین ایالتی چند سطحی در موضوعات متعددی مانند اشتراک آب دارد. با توجه به عدم چنین تجربه ، فساد گسترده و چالش های ارتباطی ، اطمینان از موفقیت در زمین می تواند برای هر دو دولت چالش برانگیز باشد. گزارش اولیه از این زمین نشان می دهد که سالها درگیری باعث ایجاد احساس بی اعتمادی در جوامع مرزی از هر دو طرف شده است. در بدترین سناریو ، عدم اعتماد ، همکاری های مرزی را مسدود می کند و عدم همکاری به نوبه خود به حس رو به رشد بی اعتمادی خواهد بود. در یک چرخه شرور از این نوع ، درگیری مرزی بعدی فقط موضوع زمان خواهد بود.
وضوح رسمی اختلافات مرزی بین قرقیزستان و تاجیکستان نشان می دهد که رهبران استبدادی آسیای میانه قادر به مذاکره در مورد معاملات متقابل قابل قبول با یکدیگر هستند. امیدوارم آنها درک کنند که تنها راهی که چنین توافق نامه هایی می تواند از اسناد رسمی به سطح مردمی راه خود را انجام دهد ، شامل جوامع محلی کنار هم در این فرآیند قبل از اینکه خیلی دیر شود.
ادغام اقتدارگرا ممکن است باعث افزایش معاملات مرزی روی کاغذ شود ، اما ممکن است مانع معامله روی زمین نیز شود.
