دەھگۆڵان و ڕۆڵی ئابووری لە ناوچەی کوردستان: چەمکی کولتووری و ژیانەوە

ناحیه‌ی کوردستان، بەهۆی مێژووی دێرین و کولتور دەوڵەمەندەوە، بووەتە ماوەیەکی گەورە بۆ ھەموو جۆرە دەھگۆڵان. ئەم دەھگۆڵانە، لە سەردەمی جیاوییەوە ژیانیان خۆیانێ بەرپا کردووە، و ھەموو بەەرگەی بارودۆخی سەختی ژینگە و سیاسەتی نیوە بەرژەوەندی بوونە. لێرەدا، تیشک دەخەینە سەر دەھگۆڵان و ڕۆڵی ئابووری لە ناوچەی کوردستان، ھەروەھا کولتورەکەیان، ژیانێ دیار، بارودۆخی ژینگە، زمان، مێژوو، و خواردنی دەربارە.

١. دەھگۆڵان و ڕۆڵی ئابووری لە ناوچەی کوردستان

دەھگۆڵان لە کوردستان بەشێکی گرنگ لە ئابووری ناوچەکەن. زۆربەیان ژیانی چاندنی بەرپا دەکەن، و ناونیشان فەتحکردنی ماڵانی وەلان کێڵگەکان و بەرکەوتی چاودێریەکان. ھەروەھا پیشەکەیە بریتیە لە ئاژەڵچی، و ھەوڵی نەخشاندنی ناخی چاودێریدانە.

زۆربەی ئابووری ناوچەکە لەسەر دەھگۆڵانەوە هێشتاییە، وەلو چەندین ساڵە کە پاشکردنی نەکردن و چاودێری لەسەر مرۆڤ نەبوو.

٢. کولتورە دەوڵەمەند

کولتورە دەھگۆڵان لە کوردستان بەدەوڵەمەندی لەم چەشمە قسەدابووە:

• دابونەریتی و ڕێوشوێن: زۆربەی دەھگۆڵان بە ھەنگین کردن ھەڵوێستە دیارێ ئامادەبوونیان هەیە، وەک جەژنە مەزنەکان، بەخێوکردنە نامەکان، و ئاڵوەری مێژووی.
• زمان و ڕێزمان: زمانە قایلەکان لە نێو دەھگۆڵان بەتاڵە، وەلو چەندین جۆر زمان وەک کوردی، ئازەری، و ئاشووری بەکاردەھێنرێ.
• ھونەر و موزیک: موزیک و ھونەر بە یەکەم بەش لە کولتورە دەھگۆڵان دەچێ. دەنگی نەورۆز و سمایل بەزەپە خاصە.

٣. بارودۆخی ژینگە

دەھگۆڵان لە ژینگە سەختی ژیانیان توێکردووە. پێداچوونە زەوی و چاودێری ناخی نایاب بوونە، و دەستبەسەر و شەرانی سیاسەتی شیرین نەتوانیەوە پیتانیان هایانە.

٤. مێژوو و ڕەگەزی

مێژووی دەھگۆڵان لە کوردستان زۆر دێرینە، و ڕەگەزەکەیان بە بازنەی پیرۆزی بە ناوی دەزگاکان ناوەدروستی بوو.

٥. خواردنی دەربارە

خواردن و خواردنەوە بە دەگۆڵانی کوردستان چیمەکی تایبەتمەندی ھەیە. جۆری بیابانی و سەوزی دەوڵەمەند، ھەروەھا خواردنی وەک دولمە، کەلەپۆچە، و نانە گەنمی بەردەستە.

کۆتا قسە

دەھگۆڵان نەخشانندەیەکی گەورەی کولتور و مێژووی کوردستانن. بەرگری لە نیشتمانەکەیان و ڕێشاوجادەی کولتوریان، ڕۆڵێکی گرنگ و سەرسوڕ هێنەر لە ناوچەکەدا هەیە.

با ما در مرشدی همراه شوید، تا بتوانیم بهتر از این فرهنگ غنی و تاریخ پربار بیاموزیم و به دیگران نیز معرفی کنیم.

تصویر بالا تزئینی است.