جشن سده: نماد نور و گرما در دل زمستان
جشن سده، یکی از کهن‌ترین و باشکوه‌ترین جشن‌های ایرانی، نماد نور و گرما در میانه‌ی سرمای زمستان است. این جشن که با افروختن آتش همراه است، هر ساله در دهم بهمن ماه برگزار می‌شود و ریشه در تاریخ و فرهنگ کهن ایران دارد. سده به معنی «صد» است و برخی بر این باورند که این جشن به مناسبت گذشت صد روز از زمستان و نزدیکی به فصل بهار برگزار می‌شود. برخی دیگر نیز آن را مرتبط با افسانه‌ی پیدایش آتش توسط هوشنگ، پادشاه پیشدادی، می‌دانند.
ریشه‌های تاریخی و فرهنگی
جشن سده در ایران باستان با شور و شوق خاصی برگزار می‌شد و نماد پیروزی نور بر تاریکی و گرما بر سرما بود. این جشن نه تنها در بین زرتشتیان، که در میان تمامی اقوام ایرانی جایگاه ویژه‌ای داشت. در دوره‌ی ساسانیان، سده به عنوان یکی از جشن‌های ملی به رسمیت شناخته شد و با آیین‌ها و مراسم خاصی همراه بود.
آیین‌ها و رسوم سنتی
مراسم جشن سده با افروختن آتش بزرگ در فضای باز آغاز می‌شود. مردم دور آتش جمع می‌شوند، به رقص و پایکوبی می‌پردازند و با خواندن شعر و سرود، شادی خود را ابراز می‌کنند. از غذاهای سنتی این جشن می‌توان به آش و نان محلی اشاره کرد که به صورت دسته‌جمعی تهیه و صرف می‌شود. همچنین، نوشیدن شربت و شیرینی‌های مخصوص نیز بخشی از این مراسم است.
جشن سده در میان ایرانیان مهاجر
ایرانیان مهاجر در سراسر جهان، با حفظ ارزش‌های فرهنگی خود، جشن سده را در کشورهای میزبان برگزار می‌کنند. این مراسم نه تنها به حفظ هویت ایرانی کمک می‌کند، بلکه به عنوان پلی برای معرفی فرهنگ غنی ایران به دیگران عمل می‌نماید. در بسیاری از شهرهای اروپایی، آمریکا و استرالیا، ایرانیان با برپایی آتش و اجرای موسیقی و رقص سنتی، این جشن را زنده نگه می‌دارند.
تأثیر فناوری بر سنت‌ها
با پیشرفت فناوری، برگزاری جشن سده نیز دچار تغییراتی شده است. شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های دیجیتال به افراد اجازه می‌دهند تا این جشن را به صورت مجازی نیز جشن بگیرند. هرچند این روش به گسترش فرهنگ کمک می‌کند، اما چالش‌هایی نیز در حفظ اصالت آیین‌ها به وجود آورده است.
اهمیت جشن سده در حفظ هویت ایرانی و تنوع فرهنگی جهانی
جشن سده نه تنها به عنوان یک رویداد فرهنگی، بلکه به عنوان نمادی از امید و تجدید حیات در جامعه ایران و جهان شناخته می‌شود. این جشن با تأکید بر مفاهیم نور، گرما و وحدت، به تقویت روحیه جامعه و حفظ هویت ایرانی کمک می‌کند. همچنین، با معرفی فرهنگ ایران به جهانیان، نقش مهمی در غنای فرهنگی جهان ایفا می‌نماید.
سده در ادبیات و هنر
جشن سده در ادبیات فارسی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. شاعران بزرگی مانند فردوسی در شاهنامه از این جشن یاد کرده‌اند. در شاهنامه آمده است:
«جهاندار هوشنگ با هوش و چند / بر آورد از آتش بر تخت بلند.»
این ابیات نشان‌دهنده‌ی اهمیت آتش و جشن سده در فرهنگ ایرانی است.
با ما در مرشدی همراه شوید
مرشدی، به عنوان مرجعی برای کشف و تجربه‌ی فرهنگ غنی ایران، همراه شماست تا در حفظ و اشاعه‌ی آیین‌های کهن مانند جشن سده سهیم باشد. با ما همراه شوید و در این راه پر افتخار گام بردارید.
تصویر بالا تزئینی است
جشن سده، با همه‌ی زیبایی‌ها و معنای عمیقش، یادآور این نکته است که حتی در سردترین روزهای سال، نور و گرما می‌توانند قلب‌ها را گرم کنند و امید را زنده نگه دارند. این جشن، نه تنها برای ایرانیان، بلکه برای همه‌ی مردم جهان، نماد مقاومت در برابر سختی‌ها و پیروزی روشنایی بر تاریکی است.
