در پی افزایش تنش‌های مرزی، افغانستان تحت حاکمیت طالبان قصد دارد سدهایی بر روی رودخانه کنر بسازد تا جریان آب به پاکستان را محدود کند. ملا عبداللطیف منصور سرپرست وزارت آب گفت که شرکت های داخلی این کار را رهبری خواهند کرد و تاکید کرد که “افغان ها حق دارند آب خود را مدیریت کنند.”
افغانستان تحت حاکمیت طالبان اعلام کرده است که قصد دارد بر روی رودخانه کنر سدهایی بسازد تا از جریان آب به پاکستان جلوگیری کند. به گفته ملا عبداللطیف منصور سرپرست وزارت آب، دستور شروع ساخت و ساز در «هرچه سریعتر» مستقیماً از سوی مولوی هیبت الله آخوندزاده، رهبر عالی کشور صادر شده است.
منصور در برنامه X گفت: «افغان ها حق دارند آب خود را مدیریت کنند.
این تصمیم در بحبوحه درگیری‌های مجدد در امتداد خط دیورند – مرز 2600 کیلومتری مورد مناقشه – پس از آن گرفته شد که پاکستان کابل را به حمایت از تحریک طالبان پاکستان (TTP) متهم کرد.
این اقدام منعکس کننده اقدامات اخیر هند پس از حمله تروریستی 22 آوریل در پهالگام است، زمانی که دهلی نو معاهده 65 ساله آبهای ایندوس را که بر اشتراک آب با پاکستان حاکم بود، به حالت تعلیق درآورد.
رودخانه کنر و اهمیت آن
رودخانه کنر به طول 480 تا 500 کیلومتر از کوه های هندوکش در نزدیکی ناحیه چیترال پاکستان سرچشمه می گیرد، از طریق استان های کنر و ننگرهار در افغانستان به سمت جنوب می گذرد و سپس وارد خیبر پختونخوا پاکستان می شود و در نزدیکی جلال آباد به رودخانه کابل می پیوندد. این رودخانه که در پاکستان به عنوان رودخانه چیترال شناخته می شود، در نهایت با رود سند در نزدیکی آتوک در پنجاب ادغام می شود.
رودخانه های کنر و کابل برای آبیاری، آب آشامیدنی و برق آبی پاکستان، به ویژه در خیبر پختونخوا، حیاتی هستند.
هر گونه کاهش در جریان آنها می تواند کمبود آب را بدتر کند و کشاورزی و جوامع پایین دست را تحت تأثیر قرار دهد.
برخلاف معاهده آبهای ایندوس با هند، هیچ توافقنامه رسمی تقسیم آب بین پاکستان و افغانستان وجود ندارد و اسلام آباد را با گزینه های محدودی برای به چالش کشیدن حرکت کابل باقی می گذارد.
استراتژی رودخانه‌ای طالبان برای پاکستان
طالبان از زمان به قدرت رسیدن در سال 2021، حاکمیت آب، ساختن سدها و کانال ها را برای حمایت از کشاورزی و استقلال انرژی در اولویت قرار داده است. یک پروژه قابل توجه کانال قوش تپا در شمال افغانستان است، کانالی به طول 285 کیلومتر که انتظار می رود 550000 هکتار را آبیاری کند، اما بیم آن می رود که تا 21 درصد از آب آمودریا را منحرف کند و کشورهای پایین دستی مانند ازبکستان و ترکمنستان را تحت تأثیر قرار دهد.
سامی یوسف‌زی، روزنامه‌نگار مستقر در لندن در ایکس خاطرنشان کرد: «پس از هند، ممکن است اکنون نوبت افغانستان باشد که آب پاکستان را محدود کند… مقام معظم رهبری به این وزارتخانه دستور داده‌اند که به جای اینکه منتظر شرکت‌های خارجی باشد، با شرکت‌های داخلی همکاری کند.»
همکاری هند و افغانستان در زمینه سدسازی
هفته گذشته مولوی امیرخان متقی وزیر امور خارجه افغانستان به هند سفر کرد و با همتای خود اس جایشانکار دیدار کرد. در بیانیه مشترک آمده است که هر دو طرف “از کمک هند در ساخت و نگهداری بند دوستی هند و افغانستان (سد سلما) در هرات قدردانی کردند” و توافق کردند که در پروژه های برق آبی برای تامین نیازهای انرژی و کشاورزی افغانستان همکاری کنند.
هند از دیرباز در توسعه برق آبی افغانستان مشارکت داشته است. سد 300 میلیون دلاری سلما که در سال 2016 تکمیل شد، 42 مگاوات برق تولید می کند و 75000 هکتار را آبیاری می کند. بند شاهتوت با حمایت 250 میلیون دلاری هند، آب پاک دو میلیون باشنده کابل را تامین می کند و هزاران هکتار از زمین های کشاورزی را آبیاری می کند.
انتهای مقاله
