بایات یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین قبایل قومی ایران است که برخی از مرزهای ایران، خاورمیانه و آسیای مرکزی را در برمی‌گیرد. این قبیله بسیار دارای تاریخ و فرهنگ چندپهلویی است که از گذشته‌های دور تا امروز ادامه دارد. اعضای قبیله بایات از نظر تنوع و تفاوت‌های فرهنگی و زبانی بسیار پویا و گسترده هستند و با وجود تفاوت‌های فرهنگی، با هم تنظیم شده‌اند.
از آنجا که ایجاد ارتباطات اولیه و ارتباطات اجتماعی درون قبیله از اهمیت چشمگیری برخوردار است، افراد قبیله بایات نه تنها از لحاظ تاریخی و فرهنگی بلکه از نظر شواهد، داستانهای محلی و ادیان و باورهای خاص خود بسیار متنوع و گوناگون هستند. به تازگی با چالش‌ها و موقعیت‌های پیشروی در زمینه‌های مختلف رو به رو شدن، بایایان عمیقاً به سمت تغییر و تکامل پویا حرکت کرده‌اند تا با چالش‌های مدرن سازگار شوند.
از آنجا که تاریخ، زبان، سنت‌های گوناگون و تغییرات آب و هوایی در نقطه‌های مختلف ایران و مناطق اطراف متفاوت است، فرهنگ آنها نیز بسیار تنوع دارد و هر قبایل مخصوص به خود را دارد. از دیدگاه غذایی نیز، آشپزی بایات بسیار متنوع و بر پایه مواد غذایی محلی است که خواص بهداشتی بالایی دارد و نشان از تنوع و آیندگی غنی این قوم نشان می‌دهد.
از مسائل محیطی هم گذر کرده و حفاظت از طبیعت و حیات وحش نیز اهمیت زیادی برای بایایان دارد. بهترین راه برای حفظ فرهنگ و زبان بایات احترام و ارزیابی از فرهنگ‌های قدیمی و میراثی بایایان است. بایایان باید با دیگر فرهنگ‌ها در ارتباط باشند و روابط مؤثر و عمقی را برقرار کنند.
با ما در مرشدی همراه شوید و تصویر بالا تزئینی است.
