یک گزارش جدید هشدار داده است که کابل ، شهری با بیش از شش میلیون نفر ، می تواند به اولین شهر مدرن تبدیل شود که در 5 سال آینده از آب خارج شد.
براساس گزارشی که توسط سپاه رحمت غیرانتفاعی منتشر شده است ، سطح آب زیرزمینی در پایتخت افغانستان به دلیل تجربی بیش از حد و تأثیر تغییرات آب و هوا به شدت کاهش یافته است.
بنابراین ، آیا بحران آب کابل در یک نقطه مهم است و آیا مقامات افغانستان منابع و تخصص لازم برای رسیدگی به این مسئله را دارند؟
عمق بحران
سطح آبخوان کابل در یک دهه گذشته 25-30 متر (82-98 فوت) کاهش یافته است ، با استخراج آب بیش از شارژ طبیعی با 44 میلیون متر مکعب (1،553 پا) در سال ، گزارش منتشر شده در آوریل امسال ، ذکر شده است.
اگر روند فعلی ادامه یابد ، سفره های کابل تا سال 2030 خشک می شوند و تهدیدی وجودی برای پایتخت افغانستان ایجاد می کنند. به گفته وی ، این می تواند باعث جابجایی حدود سه میلیون نفر از ساکنان افغانستان شود.
در این گزارش آمده است که یونیسف پیش بینی کرده است که تقریبا نیمی از چاه های زیرزمینی کابل ، منبع اصلی آب آشامیدنی برای ساکنان ، در حال حاضر خشک است.
همچنین این آلودگی گسترده آب را برجسته می کند: اعتقاد بر این است که تا 80 درصد از آب های زیرزمینی ناامن و با سطح بالای فاضلاب ، آرسنیک و شوری است.
درگیری ، تغییرات آب و هوا و شکست های دولت
کارشناسان به ترکیبی از عوامل موجود در این بحران اشاره می کنند: تغییرات آب و هوایی ، شکست های حاکمیتی و فشارهای فزاینده بر منابع موجود ، زیرا جمعیت این شهر از کمتر از یک میلیون در سال 2001 به تقریباً شش میلیون نفر امروز گسترش یافته است.
دو دهه مداخله نظامی به رهبری ایالات متحده در افغانستان نیز در این بحران نقش ایفا کرد ، زیرا این افراد بیشتر مردم را وادار به حرکت به کابل کردند در حالی که حاکمیت در بقیه کشور رنج می برد.
مونتاژ ، کارشناس مدیریت منابع آب و مدرس سابق در دانشگاه پلی تکنیک کابل گفت: “این پیش بینی بر اساس شکاف فزاینده بین شارژ آب زیرزمینی و استخراج سالانه آب است. این روندها به طور مداوم طی سالهای اخیر مشاهده شده اند و پیش بینی را معتبر می کنند.”
وی افزود: “این نشان دهنده یک سناریوی بدترین حالت است که در صورت عدم مداخله مؤثر ، می تواند تا سال 2030 تحقق یابد.”
نجیب الله صدید ، محقق ارشد و عضو شبکه متخصصان آب و محیط زیست افغانستان ، گفت: غیرممکن است که زمانی که پایتخت خشک می شود ، یک جدول زمانی را انجام دهیم. اما وی اعتراف کرد که مشکلات آب کابل بسیار سنگین است.
وی گفت: “هیچ کس نمی تواند ادعا کند وقتی آخرین چاه خشک شود ، اما آنچه می دانیم این است که با کاهش سطح آب زیرزمینی ، ظرفیت سفره های عمیق کمتر می شود – آب زیرزمینی را به عنوان یک کاسه با آب تخلیه تصور کنید.”
وی گفت: “ما می دانیم که پایان نزدیک است.”
بخش وسیعی از پایتخت افغانستان به متلاشی های زیرزمینی متکی است و با کاهش سطح آب ، مردم عمیق تر یا در مکان های مختلف به دنبال منابع آب هستند.
براساس گزارش آگوست سال 2024 توسط اداره ملی آمار ، تقریباً 310،000 چاه حفر شده در سراسر کشور وجود دارد. براساس گزارش رحمت سپاه ، تخمین زده می شود که نزدیک به 120،000 چاه حفره ای تنظیم نشده در سراسر کابل نیز وجود دارد.
2023 گزارش سازمان ملل دریافتند که نزدیک به 49 درصد از بندهای کابول خشک هستند ، در حالی که برخی دیگر تنها با 60 درصد راندمان کار می کنند.
مایر گفت ، بحران آب شکاف بین ثروتمند و فقیر شهر را نشان می دهد. وی گفت: “ساکنان ثروتمند می توانند دارای حفره های عمیق تر باشند و دسترسی به فقیرترین را محدود می کنند.” “بحران اول بر فقیرترین تأثیر می گذارد.”
عبدالخادی آشاکزی ، مدیر سازمان آموزش و توسعه حفاظت از محیط زیست (EPTDO) ، یک سازمان غیردولتی حفاظت از آب و هوا مستقر در کابل می گوید: علائم این شکاف در خطوط طولانی تر در خارج از آبشارهای عمومی یا آبشارهای خصوصی مشهود است.
ساکنان فقیرتر ، اغلب کودکان ، مجبور به جستجوی مداوم منابع آب می شوند.
وی گفت: “هر شب ، حتی اواخر شب ، هنگامی که من از محل کار به خانه برمی گردم ، بچه های خردسال با قوطی های کوچک را در دستان خود می بینم که به دنبال آب هستند … آنها ناامید به نظر می رسند و زندگی را جمع می کنند و به جای مطالعه یا یادگیری ، آب را برای خانه های خود جمع می کنند.”
علاوه بر این ، سادید گفت ، منابع آب از قبل تخلیه شده کابل توسط “بیش از 500 شرکت آب آشامیدنی و آب معدنی” که در پایتخت فعالیت می کنند ، مورد سوء استفاده قرار می گرفتند ، “که همه آنها از آبهای زیرزمینی کابل استفاده می کنند”. براساس محاسبات سادید ، آلوکوزای ، یک شرکت مشهور نوشابه افغان ، به تنهایی تقریباً یک میلیارد لیتر (256 میلیون گالن) آب را بیش از یک سال – 2.5 میلیون لیتر (660،000 گالن) در روز – استخراج می کند.
الجزیره در 21 ژوئن سؤالات آلوکوزای را در مورد استخراج آب خود ارسال کرد ، اما هنوز پاسخی دریافت نکرده است.
کابل ، سادید گفت ، همچنین بیش از 400 هکتار (9،884 هکتار) خانه های سبز برای رشد سبزیجات داشت که طبق محاسبات وی ، هر سال 4 میلیارد لیتر (1.05 میلیارد گالن) آب می خورد. وی گفت: “لیست (اشخاصی که از آب کابل استفاده می کنند) طولانی است.”
“خشکسالی های مکرر ، ذوب اولیه برفی و کاهش بارش برف”
کمبود آب بیشتر با تغییر آب و هوا پیچیده می شود. سالهای اخیر شاهد کاهش قابل توجهی در بارش در سراسر کشور بوده است.
در گزارش رحمت سپاه آمده است: “سه رودخانه – رودخانه کابل ، رودخانه پاگمن و رودخانه لوگار – که آب زیرزمینی کابل را دوباره به برف و یخچال ذوب شده از کوههای هندو کوش متکی می کند.” “با این حال ، بین اکتبر 2023 تا ژانویه 2024 ، افغانستان تنها 45 تا 60 درصد از میانگین بارش را در فصل اوج زمستان نسبت به سالهای گذشته دریافت کرد.”
مایر ، مدرس سابق دانشگاه کابل پلی تکنیک ، گفت که اگرچه تعیین میزان بحران ناشی از تغییرات آب و هوایی دشوار است ، اما حوادث شدید آب و هوایی فقط به مشکلات کابل اضافه شده است.
وی گفت: “حوادث مربوط به آب و هوا مانند خشکسالی مکرر ، ذوب برف زود هنگام و کاهش بارش برف ، به وضوح فرصت های شارژ آب زیرزمینی را کاهش داده است.”
علاوه بر این ، افزایش دمای هوا منجر به تبخیر بیشتر و افزایش مصرف آب کشاورزی شده است.
در حالی که چندین استان کمبود آب ، به ویژه در جوامع کشاورزی را تجربه کرده اند ، کابل به دلیل افزایش جمعیت ، بدترین آسیب دیده است.
دهه های درگیری
سادید معتقد است كه بحران كابل عمیق تر از تأثیر تغییرات آب و هوا است كه توسط سالها جنگ ، حكومت ضعیف و تحریم ها بر كشور وابسته به كمك همراه است.
بخش اعظم وجوهی که به کشور منتقل می شوند ، برای دو دهه اول قرن به امنیت هدایت شدند. از زمان بازگشت طالبان به قدرت در سال 2021 ، از بودجه برای مقابله با بحران تشدید بشردوستانه استفاده شده است. تحریم های غربی همچنین پروژه های توسعه ای را به میزان قابل توجهی محکم کرده است که می تواند به کابل کمک کند تا بحران فعلی آب را بهتر مدیریت کند.
در نتیجه ، مقامات با حفظ خطوط لوله ، کانال ها و سدها-از جمله کارهای اساسی مانند De-Sedimation-دست و پنجه نرم کرده اند.
مایر با اشاره به طالبان گفت: “این بحران در حال حاضر فراتر از ظرفیت مقامات فعلی است.” وی افزود: “در شهرهای خوب مدیریت شده ، چنین تأثیراتی از طریق حاکمیت قوی آب و زیرساخت ها کاهش می یابد. کابل فاقد چنین ظرفیتی است و مقامات فعلی قادر به پرداختن به این مشکل بدون حمایت خارجی نیستند.”
در نتیجه ، پروژه های مقاومت در برابر محیط زیست پشت پرده گرفته اند.
مایار خاطرنشان کرد: “چندین ابتکار برنامه ریزی شده ، از جمله پروژه هایی برای شارژ آب زیرزمینی مصنوعی ، پس از تصاحب طالبان به حالت تعلیق درآمد.” وی گفت: “تحریم ها همچنان محدود به محدود کردن سازمان ها و اهدا کنندگان از بودجه و اجرای پروژه های اساسی مرتبط با آب در افغانستان است.”
سادید به یک مثال اشاره کرد: یک پروژه عرضه Awater که توسط بانک توسعه آلمان KFW ، به همراه آژانس های اروپایی -تأمین می شود -می توانست 44 میلیارد لیتر (11 میلیارد گالن) آب را سالانه به بخش هایی از کابول از سفره های Logar تأمین کند.
وی گفت: “اما در حال حاضر این پروژه به حالت تعلیق درآمده است.”
به همین ترتیب ، هند و دولت غنی در سال 2021 توافق نامه ای را برای ساخت سد شاه اسپا در رودخانه کابل امضا کرده بودند. پس از اتمام ، سد می تواند آب بخش بزرگی از کابل را تأمین کند ، سادید گفت: “اما سرنوشت آن اکنون نامشخص است.”
برای رسیدگی به بحران آب چه می توان انجام داد؟
کارشناسان توسعه زیرساخت های آب شهر را به عنوان نقطه شروع برای رسیدگی به بحران توصیه می کنند.
مایار توصیه کرد: “شارژ مجدد آب های زیرزمینی مصنوعی و توسعه زیرساخت های اساسی آب در اطراف شهر فوراً مورد نیاز است. پس از ایجاد این بنیادها ، یک شبکه آبرسانی در سطح شهر می تواند به تدریج توسعه یابد.”
آچاکزی موافقت کرد که زیرساخت های ساختمان و نگهداری آن عناصر اصلی هرگونه رفع هستند.
وی گفت: “گذشته از معرفی خطوط لوله جدید به شهر از رودخانه های اطراف ، مانند Panjshir ، باید تلاش شود تا سفره های زیرزمینی را با ساخت سدهای چک و مخازن آب شارژ کند.”
وی افزود: “(دولت) دولت افغانستان نیاز به تجدید لوله ها و سیستم های آب پیری دارد. نوسازی زیرساخت ها باعث بهبود کارآیی و کاهش از بین رفتن آب می شود.”
با این حال ، همه اینها توسط انزوا جهانی افغانستان و رژیم تحریم هایی که تحت آن قرار دارد سخت تر می شود.
وی گفت: “تحریم ها دسترسی افغانستان به منابع ضروری ، فناوری و بودجه مورد نیاز برای توسعه و نگهداری زیرساخت های آب را محدود می کند.” وی هشدار داد که این به نوبه خود باعث کاهش بهره وری کشاورزی و افزایش گرسنگی و مشکلات اقتصادی می شود و جوامع را مجبور به مهاجرت می کند.
